कोरोना खोपबारे भ्रम र यथार्थ

नेपालमा माघ १४ गतेबाट कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) विरुद्धको खोप अभियान चलिरहेको छ । कोरोना खोप सम्बन्धी भ्रामक हल्लाहरू हुँदा आम मानिस त्रस्त बनेका छन् । खोपका बारेमा फैलिएको भ्रमलाई बेलैमा चिर्न जरुरी रहेको शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका सरुवा रोग विशेषज्ञ डा.शेरबहादुर पुन बताउँछन् । कोरोना खोपबारे यस्तो छ उनको सुझावः

१. खोप लगाएपछि स्वास्थ्य मापदण्ड अपनाउनु पर्दैन ?

कोरोना खोप लगाएका व्यक्तिहरुले पनि स्वस्थ मापदण्ड अपनाउनु पर्छ । नेपालमा सबैले कोरोना खोप नलगाएको हुँदा खोप लगाएका व्यक्तिहरुले पनि अरुले जस्तै स्वास्थ्य मापडण्ड अपनाउनु पर्ने हुन्छ । जसले गर्दा खोप लगाएका व्यक्तिहरुलाई संक्रमण हुने चान्स न्युन हुन्छ ।

२. खोपले कति समयसम्म सुरक्षा प्रदान गर्छ ?

कोरोना खोपको दुईवटै डोज लगाएका व्यक्तिहरु कति समयसम्म सुरक्षित हुन्छन् भन्ने यकिन तथ्यांक अहिलेसम्म नआएको हुनाले यति समय सुरक्षित हुन्छन् भन्न मिल्दैन । यो विषयमा विभिन्न अध्ययन अनुसन्धानहरु भईरहेको छ ।

३. खोप लगाईसकेका व्यक्तिहरुलाई कोरोना लाग्दैन ?

कोरोना खोप लगाईसकेका व्यक्तिहरुलाई कोरोना संक्रमण हुँदैन भनेर ढुक्क हुनु हुँदैन । नेपालमा सबैले खोप नलगाएको हुनाले कोरोना खोप लगाएका केही व्यक्तिहरुमा पनि संक्रमण हुनसक्छ । तर, खोप नलाएका व्यक्तिहरुमा भन्दा लगाएका व्यक्तिहरुमा सामान्य लक्षण देखिन सक्छ ।

४.कोरोना खोप नेपालमा ट्रायलका लागि ल्याइएको हो ?

सुरुमा नेपालमा खोप आउँदा ट्रायलको लागि आएको हो भनेर धेरैले लगाउन डराएका थिए । तर, तीन वटा ट्रायाल पार गरेर मात्र खोप बजारमा आएको हुन्छ । त्यसैले नेपालमा खोप ट्रायलको लागि आएको हो भनेर लगाउन डराउनु पर्दैन ।

५. पहिलो खोप लगाएको कति समयमा दोस्रो डोज लगाउनु ठीक हुन्छ ?

कोरोना खोपको पहिलो डोज लगाएका व्यक्तिहरुले ४ हप्तादेखि १२ हप्ताको अन्तरालमा दोस्रो डोज लगाउनु पर्छ । १२ हप्ता भन्दा ढिलो भयो भने स्वास्थ्यमा केही हानी हुने त हैन, तर पहिलो खोपको प्रभावकारीता कम हुनसक्छ । त्यसैले अहिले सम्मको अनुसन्धान अनुसार पहिलो खोप लगाएको १२ हप्ता भित्र दोस्रो खोप लगाउनु पर्छ ।

६. खोप लगाएपछि विभिन्न समस्याहरु देखा पर्छन् ?

खोप लगाएका व्यक्तिहरुमा अहिलेसम्म त्यस्तो गम्भीर समस्या केही पनि देखीएको छैन । सामान्य ज्वरो, ज्यान दुख्ने र टाउको समस्याहरु भने देखिएको थियो । त्यस्ता साना समस्याहरुलाई सिटामोलको सेवनले पनि निको हुन्छ । त्यसैले ठूलो समस्या देखिएला भनेर डराउनु पर्दैन ।

७. युवाहरुलाई भन्दा पहिले वृद्धलाई खोप किन ?

पहिलो लहरमा वृद्धवृद्धाहरु बढी मात्रामा संक्रमित भएका थिए । मृत्यु हुनेको संख्या पनि युवाहरुको तुलनामा वृद्धावृद्ध नै धेरै थिए । त्यसैले पहिलो लहरको तथ्यांकको आधारमा उनीहरुलाई प्राथमिकता दिएको हुनाले युवाहरुलाई भन्दा वृद्धवृद्धाहरुलाई पहिले खोप लगाईयो ।

८. के खोप लगाएका व्यक्तिहरुको शरीर चुम्बकीय हुन्छ ?

कोरोना खोप लगाएका व्यक्तिहरुको शरीर चुम्बकीय भयो भनेर अहिले सामाजिक सञ्जालहरुमा धेरै भाईरल भईरहेको छ । तर, त्यसमा कुनै सत्यता छैन, खोप लगाएको व्यक्तिमा धातुहरु टाँसीने भएको भए त खाना खाँदा प्रयोग भएको चम्चा उसको हातमै टाँसीरहेको हुनुपर्ने त्यसैले यसमा सत्यता छैन ।

९. पहिलो डोज कोभीसिल्ड लगाएको व्यक्तिले दोस्रोमा भेरोसेल लगाउन हुन्छ ?

प्हिलो डोज कोभीसिल्ड लगाएका व्यक्तिहरुले दोस्रो डोज भरोसेल लगाउन हुन्छ कि हुँदैन भन्ने प्रश्न पनि धेरैको हुन्छ । तर अहिले सम्मको अनुसन्धानले त्यसतो गर्न मिल्छ भनेर पुष्टि गरेको छैन त्यसैले पहिलो डोज जुन खोप लगाएको छ त्यो नै लाउँदा प्रभावकारी हुन्छ ।

१०. कोरोना निको भएका व्यक्तिहरुले कति समय पछि खोप लगाउन मिल्छ ?

कोरोना संक्रमण निको भएका व्यक्तिहरुले एक महिना पछि खोप लगाउन मिल्छ । पहिलो डोज लगाईसकेका व्यक्तिहरुलाई कोरोना संक्रमण भयो भने यसले कोरोना संक्रमण मुक्त भएको एक महिनापछि खोप लगाउँदा हुन्छ ।