नेपाली मास्क युरोपदेखि अमेरिकासम्म (फोटो फिचर/भिडियो)

गरे के हुन्न र ? हातेमालो वुमन्स ग्रुपले उत्पादन गरेका मास्कले एक वर्षमै विश्व बजार पाएको छ । गत वर्ष लकडाउनबाट तारकेश्वर–९ का ११ जना सिर्जनशील महिलाहरु मिलेर उत्पादन सुरु गरेको मास्क यतिबेला अमेरिका, अष्ट्रेलिया स्पेन लगायतका देशमा विक्री हुन्छन् ।

नेपालमा लकडाउनसँगै आम्दानीका स्रोतहरु ठप्प भए । थुप्रै बेरोजगार बने । आर्थिक संकटकै कारण कतिले आत्महत्या गरे । यही अवस्था नजिकका दिदीबहिनीमा नआओस् र केही न केही काममा व्यस्त हुन सकियोस् भन्ने उद्धेश्यले ग्रुपको स्थापना गरिएको अध्यक्ष राधा सापकोटा बताउँछिन् ।

अभाव टार्न समूहका दिदीबहिनीका लागि आफैं मास्क बनाउने निधो गरे । उनीहरुले लगाएको देखेपछि अरुले पनि मास्कको अर्डर गर्न थाले ।

उनीहरुको उद्धेश्य सानो थियो । तर, त्यही उद्धेश्य र सीपले आज विश्वबजार पाएको छ । नेपालमा कोरोना भित्रिएसँगै मास्कको चरम अभाव हुन थाल्यो । समूहमा फेसन डिजाइनरदेखि सिलाइबुनाई गर्न सक्ने सिपालू महिलाहरु आबद्ध छन् । त्यसैले अभाव टार्न समूहका दिदीबहिनीका लागि आफैं मास्क बनाउने निधो गरे । उनीहरुले लगाएको देखेपछि अरुले पनि मास्कको अर्डर गर्न थाले ।

यसरी नै मास्कले व्यावसायिक रुप लिँदै गएको राधा बताउँछिन् । ‘सुरुमा त आफैंलाई लगाउन मास्क सिलायौं,’ उनी भन्छिन्, ‘हामीले लगाएको देखेपछि ग्रुपभन्दा बाहिरका महिलाहरुले पनि अर्डर गर्न थाल्नुभयो । यो सँगै मास्कले व्यवसायिक रुप लियो ।’

एकैजनाले १ हजार वटासम्म मास्क उत्पादन गर्न भ्याए । केहीसमयमै उनीहरुले बनाएको मास्क प्रभावकारी रहेको भन्दै संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (युएनडीपी) र युनिसेफ नेपालले अर्डर गर्यो । यसरी नै मास्कले विश्व बजारसम्मको छलाङ मार्न सफल भयो ।

छोटो समयमै राम्रो प्रतिक्रिया पाएपछि उनीहरुले केही थान मास्क बनाएर बजारमा लगे । बजारमा हारालुछ भयो । यहीक्रममा कान्तिपुर टेलिभिजन, साहसी नेपाल लगायतका संस्थाले मास्क अर्डर गरे ।

यो सँगै उनीहरुमा अवसर र दबाव दुवै थपियो । दिनरात नभनी मास्क उत्पादनमा केन्द्रीत भए । यतिसम्मकी दिनमा एकैजनाले १ हजार वटासम्म मास्क उत्पादन गर्न भ्याए । केहीसमयमै उनीहरुले बनाएको मास्क प्रभावकारी रहेको भन्दै संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (युएनडीपी) र युनिसेफ नेपालले अर्डर गर्यो । यसपछि मास्कले विश्व बजारसम्मको छलाङ मार्न सफल भयो ।

यतिमात्र कहाँ होर, उनीहरुले मिस नेपाल २०२० को कार्यक्रमका लागि मास्क बनाउने जिम्मा पाए । ‘मिस नेपालको मुखमा हामीले उत्पादन गरेको मास्क पुग्छ भन्ने सोचेकै थिएनौं,’ उनले भनिन्, ‘यस्ता अवसरले हामीलाई थप जिम्मेवार बनाएको छ ।’

यो ग्रुपले उत्पादन गरेको प्रति मास्क ३५ देखि ७ सय रुपैयाँसम्म पर्छ । कपडाको गुणस्तर अनुसार मास्कको मूल्य निर्धारण हुने राधा बताउँछिन् । ‘कपडा अनुसार मूल्यमा फरक पर्छ,’ उनले भनिन्, ‘दुईवटा फिल्टर राखेर साधारण कपडाको मास्कलाई ३५ रुपैयाँ लिन्छौं यसभन्दा माथि डिजाइन र कपडामा भर पर्छ । अहिलेसम्म ७ सय रुपैयाँसम्मको मास्क बेचेका छौं ।’

नेपाली कपडामा जोड, मास्कमा डबल फिल्टर

उनीहरुले अहिले प्राय नेपाली कपडामा जोड दिएर मास्क बनाइरहेका छन् । विशेषगरी ढाका, हाकुपटासी लगायतका कपडालाई विश्वसामू प्रवद्र्धन गर्ने उनीहरुको उद्धेश्य छ । जसमा कटन, लेनिन लगायतका कपडा पनि प्रयोग हुन्छन् ।

मास्कको गुणस्तरियतालाई पनि उनीहरुले उत्तिकै ख्याल गरेका छन् । मास्कमा दुईवटा फिल्टर राखिएका छन् । त्यसलाई कपडाको लेयरले छोपिएको छ । त्यसो त उपभोक्ताबाट उत्साहजनक प्रतिक्रिया आएको राधा सुनाउँछिन् ।

७ सय रुपैयाँसम्मका मास्क

यो ग्रुपले उत्पादन गरेको प्रति मास्क ३५ देखि ७ सय रुपैयाँसम्म पर्छ । कपडाको गुणस्तर अनुसार मास्कको मूल्य निर्धारण हुने राधा बताउँछिन् । ‘कपडा अनुसार मूल्यमा फरक पर्छ,’ उनले भनिन्, ‘दुईवटा फिल्टर राखेर साधारण कपडाको मास्कलाई ३५ रुपैयाँ लिन्छौं यसभन्दा माथि डिजाइन र कपडामा भर पर्छ । अहिलेसम्म ७ सय रुपैयाँसम्मको मास्क बेचेका छौं ।’

पहिलो लकडाउनले संगठित बनाएको यि महिलाहरुलाई कोरोनाको दोस्रो लहरले फेरि भ्याइनभ्याई बनाएको छ । बजारमा मास्कको अभाव हुन थालेपछि उनीहरुलाई देश तथा विदेशबाट मास्कको अर्डर आउन थालेको छ । त्यसैले अहिलेको बन्दाबन्दीमा पनि उनीहरु मास्क उत्पादनमा निरन्तर खटिएका छन् ।

भिडियो हेर्न तलको लिंकमा जानुहोस्