विश्व बाघ दिवस : अब चाँही बाघ संरक्षणका लागि कदम चाल्ने समय आयो है ! (फोटो फिचर)
प्रकृतिको सुन्दर प्राणी मध्येको एक बाघको संरक्षण र यसको महत्त्वबारे जनचेतना फैलाउने उद्देश्यले हरेक वर्ष जुलाई २९ का दिनलाई ‘बाघ दिवस’ का रूपमा मनाइन्छ । सन् २०२४ लाई ‘कल फर एक्सन’ अर्थात् अब चाँही बाघ संरक्षणका लागि कदम चाल्ने समय आयो भन्ने नाराका साथ यो दिवस मनाइदै छ । सन् २०१० मा रुसको सेन्ट पिटर्सवर्गमा सम्पन्न विश्व बाघ सम्मेलनले हरेक वर्ष २९ जुलाईका दिनलाई अन्तर्राष्ट्रिय बाघ दिवस मनाउने घोषणा गरेअनुरुप आज नेपालमा पनि यो दिवस मनाइदैछ । यस दिन बाघको संरक्षणार्थ उनीहरूको बास स्थलको संरक्षण, बाघको सङ्ख्यामा आएको ह्रासबारे जनचेतना वृद्धि, उनीहरूको संरक्षणका मुद्दाहरूको उठानका साथै बाघ संरक्षणमा भएका प्रयासहरूको सराहना र प्रोत्साहन गरी यो दिवस मनाइन्छ ।
पाटे बाघ विश्वका १३ देशमा पाइन्छन् । सेन्टपिटर्स सम्मेलनले बाघको संख्या सन् २०२२ सम्ममा दोब्बर बनाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको थियो । यसै अनुरुप नेपाललाई पनि सन् २००९ को गणनाअनुसार तत्कालीन बाघको संख्या १ सय २१ लाई बढाएर दोब्बर पु¥याउने चुनौती थियो । सन् २०२२ मा गरिएको राष्ट्रिय बाघ गणनाअनुसार नेपालमा हाल बाघको संख्या प्रतिबद्धता गरिएको भन्दा झण्डै तेब्बर ३ सय ५५ पुगेको छ । यसका लागि नेपाल सरकार, सरोकारवाला निकाय र डब्लु डब्लु एफ नेपालले महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेका थिए । पछिल्लो गणनाअनुसार बाघको संख्या चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा १ सय २८ वटा, बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जमा १ सय २५, बाँकेमा २५, पर्सामा ४१ र शुक्लाफाँटामा ३६ पाइएको विभागको तथ्यांक छ ।
नेपालले विसं २०६७ देखि बाघ दिवस मनाउँदै राष्ट्रियस्तरमा बाघ गणनासमेत गर्दै आएको छ । नेपालमा बाघको संख्या सन् १९९५ मा ९८, सन् २००० मा १०९, सन् २००५ मा १ सय २६, सन् २००९ मा १ सय २१, सन् २०१३ मा १ सय ९८ रहेको तथ्यांक छ । सन् २०१८ मा गरिएको गणनाअनुसार बाघको संख्या बढेर २ सय ३५ पुगेको थियो । नेपाल बाहेक भारत, चीन, भुटान, रुस, बङ्गलादेश, भियतनाम, म्यानमार, मलेसिया, इन्डोनेसिया, थाइल्यान्ड र लाओसमा पाटे बाघ पाइन्छन् । विश्वभर सन् १९०० सम्म एक लाखको हाराहारीमा बाघको संख्या रहेको अनुमान थियो । त्यो संख्या सन् २०१० मा घटेर तीन हजार दुई सयमा सीमित भएको थियो । त्यसपछिका भएका संंरक्षणका प्रयासले २०२३ मा बाघको संख्या विश्वभर ५ हजार ५ सय ७४ पुगको तथ्यांक छ ।
बाघलाई संसारभर प्रतिकात्मक प्राणीको रूपमा लिने गरिन्छ । प्राकृतिक सम्पदाको रूपमा रहेको बाघलाई सांस्कृतिक तथा ऐतिहासिक दृष्टिकोणले पनि महत्त्वपूर्ण मानिन्छ । हाम्रो जैविक प्रणालीलाई सन्तुलनमा राख्न पनि यसले योगदान पु¥याउँछ । खाद्य शृङ्खलामा बाघ मुख्य सिकारी जनावर भएका कारणले जनावरलाई नियन्त्रणमा राखी वातावरण सन्तुलनमा यसको उल्लेखनीय योगदान हुन्छ । बाघलाई संरक्षण गर्दा हामीले वन जङ्गलको पनि संरक्षण गरिरहेका हुन्छौँ । मानव–वन्यजन्तु द्वन्द्व रोकथामका लागि जंगल वरपरका समुदायलाई जंगल नपस्ने गरी जीविकोपार्जनको विकल्प गर्नु आवश्वक छ ।
चितवन सौराहाका वाइल्डलाइफ फोटोग्राफर तथा मेरोलाइफस्टाइल प्रतिनिधि मिलन तामाङले खिचेका बाघका केही सुन्दर तस्बिरहरु ।
Carlos Watson
Network design thousand first vote. Rate role budget system six hand thank. Our pay grow size tax. Assume beyond difficult culture its through up. Live star second grow situation play red. https://examplegrand.com/my-static-link89