डब्ल्यूएचओ : कृत्रिम स्वीटनरले क्यान्सरको जोखिम निम्त्याउन सक्छ
चिनीको विकल्पका रूपमा प्रयोग गरिने आर्टिफिसियल स्वीटनर अर्थात् कृत्रिम मिठाईहरू शरीरका लागि फाइदाजनक वा हानिकारक भन्ने चर्चा लामो समयदेखि हुँदै आएको छ । यसैबीच, बिहीबार विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्लुएचओ) ले यसबाट क्यान्सरको जोखिम बढ्न सक्ने चेतावनी दिएको छ । स्वास्थ्य संस्थाले चिनी नभएको स्वीटनर ‘एस्पार्टेम’ ले क्यान्सरजन्य प्रभाव पार्ने भएकाले मानिसमा क्यान्सर हुनसक्ने बताएको छ । उल्लेखनीय रूपमा, एस्पार्टम, एक जैविक यौगिक, चिनी–रहित उत्पादनहरूमा प्रयोग गरिएको छ।
अन्तर्राष्ट्रिय एजेन्सी फर रिसर्च अन क्यान्सर (आईएआरसी) सँगको सहकार्यमा डब्ल्यूएचओ र खाद्य तथा कृषि सङ्गठन (एफएओ) का विज्ञहरूले शरीरमा एस्पार्टेमको प्रभावको मूल्याङ्कन गरेका थिए जसको आधारमा यो निष्कर्ष निकालिएको हो। डब्लुएचओले थोरै मात्रामा सेवन गर्दा सुरक्षित हुनसक्ने बताए पनि शरीरको तौलमा ४० मिलिग्राम प्रति किलोग्रामले जोखिम नपुगेको तर यसको अधिकले शरीरमा कार्सिनोजेनिक प्रभाव पार्न सक्छ।
घरायसी उत्पादनहरूमा प्रयोग गरिन्छ
एस्पार्टेम एक कृत्रिम (रासायनिक) मिठाई हो जुन आहार पेय, च्युइङगम, जिलेटिन, आइसक्रिम, दही, टुथपेस्ट र कफ सिरप जस्ता डेरी उत्पादनहरू र चपाउन मिल्ने भिटामिन पूरकहरू सहित विभिन्न खाद्य र पेय पदार्थहरूमा प्रयोग गरिन्छ।
आईएआरसी मोनोग्राफ कार्यक्रम विशेषज्ञ डा. मेरी शुबाउर–बेरिगन भन्छिन्, ‘मानिस र जनावरहरूमा एस्पार्टम क्यान्सरजनक छ भन्ने प्रमाण सीमित छ । यसलाई पूर्ण रूपमा बुझ्नको लागि हामीलाई थप अध्ययनहरू आवश्यक छ, तर सीमित प्रमाणहरू विचार गर्न लायक छन् ।’
एस्पार्टमका कारण कलेजोको क्यान्सरको जोखिम हुन्छ
यसलाई कम मात्रामा सेवन गर्न सकिने समितिले पुष्टि गरेको छ, डब्लुएचओले जारी गरेको प्रेस विज्ञप्तिमा भनिएको छ । क्यान्सर विश्वव्यापी रूपमा बढ्दो गम्भीर स्वास्थ्य खतराहरू मध्ये एक भएकोले, यो मूल्याङ्कन महत्त्वपूर्ण हुन्छ। अहिलेसम्मको अध्ययनमा एस्पार्टमले कलेजोको क्यान्सरको जोखिम बढाउने गरेको पाइएको छ । यसका अन्य सम्भावित खतराहरूबारे जान्न अध्ययनहरू भइरहेका छन्।
डिएनए क्षति भएको प्रमाण पनि फेला परेको छ
कृत्रिम चिनीको सम्भावित साइड इफेक्टहरू बुझ्नको लागि गरिएका अन्य अध्ययनहरूले पनि जोखिमहरूको बारेमा सचेत गराएको छ। जर्नल अफ टक्सिकोलजी एन्ड इन्भाइरोन्मेन्टल हेल्थमा प्रकाशित एक रिपोर्टमा, शोधकर्ताहरूले पत्ता लगाए कि यसमा सुक्रालोज ६–एसीटेट नामक रसायन छ जसले सम्भावित रूपमा तपाईँको डिएनए लाई क्षति पु¥याउन सक्छ। यी रसायनहरू ‘जेनोटक्सिक’ हुन सक्छन्, जसको अर्थ तिनीहरूले कोशिकाहरू भित्र आनुवंशिक जानकारीलाई हानि पु¥याउँछन्।
कृत्रिम स्वीटनरको प्रयोगको बारेमा चेतावनी
यहाँ ध्यान दिनु पर्ने कुरा के छ भने शरीरमा चिनीको साइड इफेक्ट कम गर्न आर्टिफिसियल स्वीटनरको प्रयोग सुरु गरिएको हो । कृत्रिम मिठाईहरूले चिनी जस्तै मीठो स्वाद दिन्छ र लगभग कुनै क्यालोरी छैन र रगतमा चिनी बढाउने जोखिम पैदा गर्दैन। यद्यपि, शोधकर्ताहरूले चिन्ता बढाउँदै आएका छन् कि यसमा भएका धेरै तत्त्वहरूले हानिकारक साइड इफेक्ट हुन सक्छ।