निन्द्राको कमीले प्रजनन क्षमतामा असर

स्वास्थ्यलाई राम्रो बनाउन सबैलाई स्वस्थ खानपानसँगै नियमित व्यायाम गर्न सुझाव दिँदै आएको स्वास्थ्य विज्ञहरूले अब राम्रो निद्रालाई बानीमा समावेश गरेका छन् । अर्थात् निद्रा हाम्रो स्वास्थ्यका लागि पौष्टिक आहार र व्यायाम जत्तिकै महत्त्वपूर्ण छ। मानिसमा बढ्दो निद्राको गडबडीका कारण धेरै प्रकारका शारीरिक तथा मानसिक स्वास्थ्य समस्याको जोखिम बढेको देखिएको छ ।

बढ्दो तनाव–डिप्रेसनको समस्यादेखि लिएर रक्तचाप बढ्नुसम्म मुटुरो गलाई पनि कारक मानिन्छ। यही कारणले गर्दा सबै मानिसहरूलाई हरेक रात ६–८ घण्टा निर्बाध सुत्न सल्लाह दिइन्छ। रातिको निन्द्रा पूरा गर्न नसकेमा र यो समस्या रहिरह्यो भने यसले प्रजनन स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पर्ने खतरा रहेको अनुसन्धानकर्ताहरूले चेतावनी दिएका छन् । यससँग सम्बन्धित समस्या महिला र पुरुष दुवैमा देखिएको छ ।

प्रजनन हार्मोनमा प्रभाव

सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एन्ड प्रिभेन्सनका अनुसार निद्राको कमीले प्रजनन क्षमतासँग सम्बन्धित हर्मोनलाई असर गर्न सक्छ। मस्तिष्कको भाग जसले ‘निद्रा–ब्युँझने हर्मोन’ लाई नियन्त्रण गर्छ, जब निद्रा अभाव हुन्छ, तब महिलाहरूमा ओभुलेशन र पुरुषहरूमा शुक्राणुलाई असर गर्छ । अध्ययनका अनुसार महिलामा लामो समयसम्म निन्द्रा नलाग्ने समस्याले एस्ट्रोजेन, प्रोजेस्टेरोन, प्रोल्याक्टिन र ल्युटेनाइजिङ जस्ता हर्मोनलगायत विभिन्न प्रजनन हर्मोनमा प्रत्यक्ष असर पार्न सक्छ। अर्थात्, निद्राको कमीले तपाईँमा बाँझोपन जस्ता समस्याहरूको जोखिम पनि बढाउन सक्छ।

यसो भन्छन् विज्ञहरू

पुरुषमा स्वस्थ शुक्रकीट उत्पादनमा टेस्टोस्टेरोन हार्मोनले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने विज्ञहरू बताउँछन्। यी हर्मोनहरू सामान्यतया निद्राको समयमा निस्किन्छन्। बोस्टन युनिभर्सिटीमा एपिडेमियोलोजीका अनुसन्धानकर्ता र प्रोफेसर लरेन वाइजका अनुसार, धेरै अध्ययनहरूले पत्ता लगाएका छन् कि राम्रोसँग सुत्ने पुरुषहरूमा टेस्टोस्टेरोन स्तर हुन्छ जुन प्रजननका लागि पर्याप्त हुन्छ। जबकि निद्रा र प्रजनन क्षमतामा धेरै अनुसन्धानले सुझाव दिन्छ कि धेरै कम निद्रा लिने वा खराब निद्राको गुणस्तर प्रजनन समस्याहरूको उच्च जोखिममा छन्।

अनुसन्धानमा यस्तो फेला पार्यो

बोस्टन युनिभर्सिटीको स्कुल अफ पब्लिक हेल्थको अध्ययनले ७९० जोडीलाई हेरेकोमा अनुसन्धान गरेको थियो। दैनिक ६ घण्टाभन्दा कम सुत्नेहरूलाई गर्भावस्थासँग सम्बन्धित जटिलताहरूको उच्च जोखिम रहेको बहु स्तरीय खोजहरूले पत्ता लगाए। यसबाहेक, धेरै कम वा धेरै लामो सुत्ने पुरुषहरूमा प्रजनन समस्याहरूको ४२ प्रतिशत उच्च जोखिम थियो। अर्थात् निद्राको कमीले महिला र पुरुष दुवैको प्रजनन स्वास्थ्यमा असर परेको देखिएको छ ।

यो पनि…
मुख छोपेर सुत्दा हुन सक्छन् यी गम्भीर समस्या
तातोपानी पिउनुका बेफाइदा पनि छन्