लाखौँ वर्ष पहिले हराएको ‘आठौँ महाद्वीप’
तपाईँले भूगोलका किताबहरूमा पृथ्वीमा रहेका धेरै महादेशहरूको बारेमा सुन्नु र पढ्नुभएको हुनुपर्छ। पुस्तकहरूमा पृथ्वीमा रहेका सात महाद्वीपहरू भनिएको छ। तर तपाईँलाई यो थाहा पाउँदा छक्क पर्नुहुनेछ कि यी सात महाद्वीप बाहेक पृथ्वीमा अर्को महाद्वीप छ। यस महाद्वीपलाई हराएको महाद्वीप भनिन्छ। यस महाद्वीपको नाम जिल्याण्डिया हो। यस महाद्वीपको अधिकांश भाग दक्षिण प्रशान्त महासागरमा डुबेको छ।
यो महाद्वीप करिब ३८०० फिटको गहिराइमा अवस्थित छ। वैज्ञानिकहरूले अझै पनि यसको रहस्य पत्ता लगाउन सकेका छैनन्। वैज्ञानिकहरूका अनुसार जिल्यान्डिया कुनै समय विशाल गोन्डवाना महाद्वीपको हिस्सा थियो र लगभग ७५० मिलियन वर्ष पहिले यसबाट अलग भएको थियो। यद्यपि यसको सानो भाग डुब्नबाट बचाइएको थियो, जुन अहिले पनि न्यूजील्याण्डमा छ। वैज्ञानिकहरूका अनुसार यो हराएको महाद्वीपको क्षेत्रफल करिब ४३ लाख वर्ग किलोमिटर हुने थियो ।
यो महाद्वीप न्यूजील्याण्डको दक्षिणबाट न्यु क्यालेडोनियाको उत्तर र पश्चिममा अस्ट्रेलियाको केन पठारसम्म फैलिएको छ। अनुसन्धानकर्ताहरूले केही वर्षअघि यो नयाँ महाद्वीपको नक्सा पनि बनाएका थिए। वैज्ञानिकहरूले यो नयाँ र हराएको महाद्वीपमा सन् १९९५ देखि अनुसन्धान गरिरहेका थिए, त्यसपछि सन् २०१७ मा यसको खोज पूरा भएको थियो। अन्वेषकहरूका अनुसार यसले पृथ्वीका अन्य महाद्वीपहरूमा लागू हुने सबै मापदण्डहरू पूरा गर्दछ।
यस कारणले यसलाई पृथ्वीको आठौँ महादेश मानिन्छ। अन्वेषकहरूका अनुसार जिल्यान्डियाको आफ्नै भू विज्ञान छ र यसको भुईँ समुद्रको भुईँभन्दा धेरै बाक्लो र कडा छ। करोडौँ वर्षदेखि हराएको यस टापुको अवशेष अहिले पनि ३८०० फिटको गहिराइमा दबिएको छ । यद्यपि यस महाद्वीपसँग सम्बन्धित धेरै रहस्यहरू अझै सुल्झिएका छैनन्, जस्तै यो कसरी बन्यो र कसरी टुट्यो। भू वैज्ञानिकहरूले आज पनि यस बारे निरन्तर अनुसन्धान गरिरहेका छन्।
यो पनि…
वैज्ञानिकले पत्ता लगाए यस्तो रहस्य
जहाँ ४० मिनेट मात्रै रात पर्छ
