विश्वकै ‘च्याम्पिङ’ मेरो बाबुु

हामी उसलाई ‘माइला’ भन्छौं । नामबाट बोलाउँदाभन्दा ‘माइला’ भन्दा बढ्ता आत्मीय लाग्छ ।

सानामा माइलो अलि चकचके थियो । एक पटक मैले उसलाई कोठामा थुनेर राखें । कुरा के थियो भने स्कुल जाँदा बाटामा खोपी खेलेर आएछ । मैले थाहा पाएँ । अब पक्कै बाउको पिटाइ खाने भयो भन्ने मनमा डर जाग्यो । उसलाई बरू डर लागेन होला, मलाई त्यति धेरै लाग्यो ।

लुकाउन त लुकाएँ, कुरा पनि लुकाउन खोजें । तर, पछि बाउले थाहा पाउनुभएछ, रिसाएर कत्रो जात्रा भयो ।

भाचोकमा स्कुल थियो । स्कुल जाने बाटामा भैंसी आहाल बस्ने पोखरी थियो । जहिले पनि त्यही फोहोर पानीमा पौडी खेलेर आउँथ्यो । त्यसैले होला उसलाई पटक–पटक लुतो आइरहन्थ्यो । जिउ सर्याक–सर्याक कन्याइरहन्थ्यो । दौडिएर पौडी खेल्न पुगिहाल्थ्यो फेरि ।

गाउँमा कोही मान्छेको मृत्यु भयो भने अर्घ्युं नाच्थे । माइलो पनि खुब नाच्थ्यो । नाच्न साह्रै जान्ने । जे कुरामा पनि च्याम्पिङ थियो मेरो बाबु । अब अहिले त झन् विश्वकै च्याम्पिङ भयो । मन सधैं गद्गद् हुन्छ ।

जे देख्यो वा जे चाह्यो त्यही गर्ने बानी थियो उसको । सानैदेखि । साह्रै सुवानी थियो । कहिल्यै मुख फर्काएन । भनेको कुरा टार्न पनि नसक्ने, गर्न पनि जाँगर नलाउने । खेल्न, उफ्रिन भनेपछि साह्रै जाँगरिलो ।

यो पनि…
दान दिने ज्वाइँ, खादा भिर्ने हामी

पढाइ सुरूमा निकै राम्रो थियो । खोपी खेल्न थालेपछि अलि–अलि बिग्रिएको थियो । पोखरामा पढ्न पठाएपछि फेरि सपार्याे । पढ्दापढ्दै लाहुरे हुन हिँडेछ ।

मेरा बाबुहरु केही कामै गर्न नजान्ने थिए । घाँस काट्न जा भन्यो भने घाँस बोक्न पनि नजान्ने, काट्नु त परै जाओस् । माइलाले एक पटक रिखिराम भन्ने बाहुनको घाँस चोरेर ल्याएछ । क्या फसाद परेको त्यो बेला ।

एउटा काम गर् भन्यो भने उल्टो–उल्टो गरेर आउँथ्यो । भाइ साइँलाले पनि टपक्कै माइलाको जस्तो सिक्यो । दुवै भएर गाउँ–घरमा खुबै बिज्याइँ गर्थे । बाउको पिटाइ खुब खाए माइला र साइँलाले ।

यो पनि…
चिनारी नै तुलसीको दाइ

कहिले कसको दही चोरेको कुरा आउँथ्यो । कहिले काँक्रो खाइदिएको गुनासो आइपुग्थ्यो । कहिले के–के चोरी गर्थ्याे । फटाइँ गरेर कहिल्यै नथाक्ने खालको थियो । जति गाली गरे पनि, सम्झाए पनि, बाउले पिटे पनि लाग्दै नलाग्ने ।

मेरो बुढालाई चाहिँ मासु नभई खानै नछिर्ने । मीठो–मीठो चाहिने, मासु पनि भुटेरै खानुपर्ने । रक्सी बेस्सरी खाने । तर, मेरा छोराहरुले त्यसो गरेनन् । रक्सी पनि खाएनन् ।

माइलो छोरो सानैदेखि माछा–मासुमा मतलबै नगर्ने । दूध, दही र घिउ भनेपछि चाहिँ ज्यानै छाडेर खान्थ्यो । ठेकीमा राखेको दहीको तर, कुँडेमा जमेको दूधको तर अरुको आँखा छलेर खाइदिन्थ्यो । घरको मात्रै होइन, अरुको घरको पनि कसरी–कसरी खान भ्याइसक्थ्यो ।

यो पनि…
‘सुपर म्यान’ हाम्रो पापा

यसरी चोरेर खाएको थाहा पाएपछि बाजेको थुप्रै कुटाइ खाएको छ । यसले बिठ्याइँ र बिजाइँ गरेर बाउको पनि धेरै पिटाइ खाएको छ । मैले आफूले चाहिँ हात हालेको याद छैन । आमाको मन न हो, जति बदमास भए पनि वा जति उपद्रो गरे पनि पिट्नुअघि माया लागिहाल्ने ।

एक पटक पोखरामा आएका बेला आफन्तकहाँ बसेका थियौं । हामी चिया खाँदै थियौं । माइलो यता–उता हेर्दै थियो । एकछिनमा हेर्दा बाबु त छैन । अचानक हरायो ।

पछि पो थाहा भयो, उसले घोडा देखेछ । त्यसैको पछि लागेछ । हामी उसलाई खोजेका खोज्यै । कता गयो, कता । खोज्दै जाँदा महेन्द्रपुलको छेउमा घोडाको पछिपछि हिँडिरहेको भेट्यौं । घोडा भनेपछि त्यति धेरै हुरूक्कै हुने ।

यो पनि…
पापा मेरो ‘रोल मोडल’

एक पटक काठमाडौंमा खेल खेलेर जितेको खबर रेडियोमा भन्यो । माइलाको बाउचाहिँ रमाएर, नाचेर उधुम । यति खुसी भए कि उधुुमै । पछि भेट्न बुहारी लिएर काठमाडौं नै जानुभयो ।

खेल जे खेले पनि हारेको थाहा छैन मलाई । छेलो जहाँ गएर हाने पनि जित्थ्यो । अहिलेसम्म हारेको सुनेको छैन । त्यो बेलामा नेपालभरि जहाँसुकै पुग्थ्यो, जितेरै आउँथ्यो ।

काली गुरूङ, आमा

(तुलसीकुमार गुरुङद्वारा लिखित ‘तुलसी’ पुस्तकमा लेखकका आमा काली गुरुङले ब्यक्त गरेको भावनाको अंश, पुस्तक जेठ १४ गते काठमाडौंमा लोकार्पण हुँदैछ ।)

यो पनि…
समाज र शिक्षामा लगाव
प्रेरक अनि उत्प्रेरक
नटेर्ने, नझुक्ने, तेक्वान्दो नछोड्ने
कठोर गुरू, मिलनसार मित्र