पहिचानविहीन रहेको बागलुङको एक समुदायले पहिलो पटक आफ्नै समुदायको जनप्रतिनिधि पाएको छ । यस पटक जिल्लाको १० वटा पालिकामा ४४५ जनप्रतिनिधि निर्वाचित हुँदा पहिचानको पर्खाइमा रहेको नौथर समुदायअन्तर्गतको कायत समुदायबाट धनबहादुर कायतढोरपाटन नगरपालिकाको उपप्रमुखमा निर्वाचित भएका हुन् ।
यस नगरपालिकाको वडा नं ७ बाट कायत समुदायले यसपटक स्थानीयतहको निर्वाचनमा उपप्रमुखसहित दुईजना वडासदस्यमा निर्वाचित भएका छन् । पछिल्लो समय लोप हुने अवस्थामा आएको कायत समुदाय जनप्रतिनिधि भएपछि आफ्नो पहिचान हुनेमा विश्वस्त छन् । उपप्रमुख धनबहादुरसहित वडा नं ७ को वडा सदस्यमा खगिसरा कायत र रामबहादुर कायत तीन छुटृाछुटृै पार्टीबाट निर्वाचित भएका हुन् । उपप्रमुखमा धनबहादुर नेपाली कांग्रेसबाट, वडासदस्य खगीसरा नेकपा (माओवादी केन्द्र) र रामबहादुर राष्ट्रिय जनमोर्चाबाट निर्वाचत भएका हुन् ।
वडासदस्यमा हिमा कायत २०७४ सालको स्थानीय तहको निर्वाचनमा राष्ट्रिय जनमोर्चाको तर्फबाट निर्वाचित भएकी थिइन् । अन्य लोपन्मुख समुदायले पहिचान पाए पनि यहाँका कायत समुदायले अहिलेसम्म पहिचान पाउन सकेका थिएनन् । उनीहरु जनजाति हुन् वा अन्य समुदायअन्तर्गत पर्छन् भन्नेमा एकिन छैन भने राज्यले पनि लोपोन्मुख समुदायमासमेत राख्न सकेको छैन । ढोरपाटनमा मात्रै बस्ने कायत समुदायको सङ्ख्या निकै कम छ । ढोरपाटन बाहेक नेपालको अन्य ठाउँमा कायत समुदायको बसोबास पाइदैन । यिनीहरु यस नगरपालिकाको वडा नं ७ स्थित बोबाङ र वडा नं ९ को ढोरपाटन क्षेत्रमा घुम्ती बसाइँ बस्ने गर्छन् । ७६ घरपरिवार रहेको कायत समुदायको सङ्ख्या करिब ४०० रहेको स्थानीयवासीको भनाइ छ ।
राज्यले आफूहरुलाई लोपोन्मुख समुदायलाई प्रदान गर्ने सुविधाबाट वन्चित गर्दै आएको स्थानीयवासी नरबहादुर कायतको गुनासो थियो । अहिले त्यही पहिचानविहीन समुदायबाट नगरपालिकाको उपप्रमुख निर्वाचित भएपछि आफूहरुले पहिचान पाउनेमा कायत समुदाय विश्वस्त छन् ।
नेपालमा रहेका धेरै जातजातिलाई राज्यले पहिचान दिए पनि हामीहरु छुटेका छौँ, अहिलेको जनगणनामा स्पष्ट कायत समुदाय भनेर समावेश गराइएको र केन्द्र सरकारसँग पहिचान स्थापित गर्न पहल गर्ने छु ।
आफूहरुलाई आदिवासी जनजाति, अल्पसङ्ख्यक तथा लोपोन्मुखलगायत समुदायको रुपमा राज्यले पहिचान दिन सके आरक्षण र अन्य सुविधा पाउने उनीहरुले बताए । नवनिर्वाचित उपप्रमुख धनबहादुरले आफ्नो कार्यकालमा कायतलाई पहिचान दिलाउने गरी केन्द्र सरकारसँग पहल गर्नेमा जोड दिए । ‘यो स्थानीय तहले गर्नसक्ने काम होइन, केन्द्रीय सरकारसम्म पहुँच नपुगेकै कारण आफूहरु पछि परेका हौँ’ उनले भने, ‘नेपालमा रहेका धेरै जातजातिलाई राज्यले पहिचान दिए पनि हामीहरु छुटेका छौँ, अहिलेको जनगणनामा स्पष्ट कायत समुदाय भनेर समावेश गराइएको र केन्द्र सरकारसँग पहिचान स्थापित गर्न पहल गर्ने छु ।’
कायत समुदाय पहिचानविहीन बन्दा राज्यले दिने सेवा सुविधाका लागि थर बदल्ने गरेका कारण कायत थर विस्तारै लोप हुने खतरामा पुगेको छ । जनजाति हुनाका लागि आफ्नै भाषा र संस्कृति हुनुपर्ने भए पनि उनीहरुको आफ्नै भाषा र संस्कृति छैन । आफूहरुलाई राज्यले लोपन्मुख अथवा जनजाती जुन समुदायमा राखेपनि पहिचान विहीन भने बनाउन नहुने कायत समुदायको माग थियो ।
आज सोनाम ल्होसारयसकारण मनाउन थालियो ल्होसार तामाङ समुदायको सांस्कृतिक पर्व सोनाम ल्होसारका अवसरमा सरकारले आज बिहिबार देशभर सार्वजनिक बिदा दिएको छ।समुदायले
एपी शर्माको संगीत र शब्दमा आधारित तथा कैसिलोको स्वर र प्रस्तुति रहेको नयाँ म्युजिक भिडियो “भ्यालेन्टाइन” सार्वजनिक भएको छ।मिस्टर जेसीडीको निर्देशनमा तयार यो म्युजिक भिडियोले प्रेमका भावनालाई आधुनिक शैलीमा प्रस्तुत गरेको छ। गीतको बोल “भ्यालेन्टाइन” प्रेम, रोमान्स र गहिरो भावनाको समायोजन हो । यसले भ्यालेन्टाइन डेको पर्खाइ मात्र नभई, प्रेमलाई दिन विशेष बनाउनेहरेक दिनको महत्त्वलाई व्यक्त गर्दछ। “फेब्रुअरीको पर्खाइ गर्न सक्दिन, मलाई माया गरिदेऊ” भन्ने गीतका शब्दहरूले प्रेमीहरूलाई आफ्नो भावनाहरूखुलस्त रूपमा व्यक्त गर्न प्रेरित गर्ने सन्देश दिन्छ। गीतमा प्रेम, वफादारी, र रोमान्सको भावना झल्किएको छ नाइजेरियामा छायांकन गरिएको भिडियोको भिजुअल प्रस्तुति गीतकै भावना अनुसारजीवन्त र कलात्मक छ। मुख्य भागहरूमा प्रेममा परेका मानिसहरूको भावनालाई प्रतीकात्मक रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ। म्युजिक भिडियोले उत्कृष्ट छायांकन र निर्देशनमार्फत प्रेम र रोमान्सलाई अझ रोचक बनाएको छ। भिडियोमा आधुनिक शैलीका शब्द र धुनलेयुवाहरूको मन जित्ने प्रयास गरिएको छ। गीत “एपी म्युजिक” युट्युब च्यानलमा उपलब्ध छ, जसले छोटो समयमा नै दर्शकहरूको मन जित्ने सम्भावना राख्दछ। “भ्यालेन्टाइन” गीतले प्रेमदिवसलाई अझ विशेष बनाउन प्रेरणा दिने अपेक्षा गरिएको छ। नेपाली डायस्पोराले अंग्रेजी गीत-संगीतमा पनि विश्वब्यापी प्रतिस्पर्धा गर्न सुरु गरेको यो एउटा सकारात्मक संकेत हो, जसले नेपाली कलाकारितालाईअन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा थप पहिचान दिलाउन मद्दत पुर्याउनेछ।
