नेपाली फिल्म : अस्तित्व जोगाउनै मुस्किल

कोरोना महामारीले थिल्थिलो भएको विश्वभरिका फिल्म इन्डस्ट्रीलाई साउथ इन्डियन फिल्मले केही तङ्ग्राइदिएको छ । नेपालमा पनि दर्शकलाई हलसम्म पुर्याउने काम साउथ इन्डियन फिल्मले नै गरेको छ । त्यसैले, नेपालमा पछिल्लो समय साउथ इन्डियन फिल्मको क्रेज बढ्दो छ । बाहुबली, केजीएफ, पुष्पा र आरआरआर लगायतका फिल्महरूले नेपाली दर्शकको धेरै माया पाए ।

नेपाली सिनेमा मात्र नभई स्वयम् बलिउड पनि साउथ इन्डियन फिल्मको अघि आफूलाई टिकाउन गाह्रो भएको बताउँछन् । विश्व फिल्म क्षेत्रलाई प्रभाव पारेको साउथ इन्डियन फिल्मले नेपाली फिल्म क्षेत्रलाई पनि उत्तिकै प्रभाव पारेको छ ।

अहिले साउथ इन्डियन फिल्मसँग आफ्नो प्रदर्शन मिति जुधाउन नेपाली फिल्ममेकरहरू डराइरहेका हुन्छन् । साउथ इन्डियन हिन्दी डब फिल्म ‘पुष्पा’कै कारण निर्माता अर्जुन कुमारले फिल्म ‘चपली हाइट ३’ रिलिज गरेनन् ।

तर, आगामी वैशाख १ गते नेपाली नयाँ वर्षको दिन भने नेपाली फिल्म ‘ए मेरो हजुर ४’ र ‘केजीएफ च्याप्टर २’ एकैसाथ प्रदर्शन हुँदै छ । अब, यी दुई फिल्ममा कुनले बढी नेपाली दर्शकको मन जित्ला भन्ने त हेर्न बाँकी छ ।

नेपालका हलहरूले बढी प्राथमिकता पनि साउथ इन्डियन फिल्मलाई दिइरहेका छन् । नेपालका हलहरूमा ‘केजीएफ च्यापर २’को लागि ३९ सो छुट्याइएको छ भने ‘ए मेरो हजुर ४’ को लागि जम्मा १३ सो ।

३९ वटा सो पाएको केजीएफ च्याप्टर २ को लगभग सबै टिकट बुक भइसकेको छ । तर, सँगै रिलिज हुने ए मेरो हजुरको भने एउटा सोमा ४ देखि ५ वटा मात्र टिकट बुक भएको छ ।

अहिलेको समय भनेको नेपाली फिल्मले आफूलाई प्रमाणित गर्ने समय हो । दर्शकले त रमाइलो फिल्म हेर्न चाहन्छन् । फिल्मको अवधारणा चैँ ठ्याक्कै इन्डियन जस्तो बनाउन खोज्ने । अनि बलिउडको फिल्म प्रदर्शन भएको छ भने हेर्न हुँदैन भन्न मिल्दैन ।

कथा वस्तु राम्रो भएको खण्डमा साउथ इन्डियन मात्र हैन नेपाली फिल्मले पनि दर्शकको माया पाउँछ । अहिले केजीएफले धेरै सो पायो भनेर ‘ए मेरो हजुर ४’ आत्तिनु पर्दैन । यदि, फिल्म नेपाली दर्शकले रुचाउने खालको बनेको छ भने भोलि पल्टबाट नै ‘ए मेरो हजुर’को सो बढ्न सक्ने लेखक, निर्देशक तथा फिल्म समीक्षक मनोज पण्डित बताउँछन् । ‘मुख्य कुरा भनेको कथावस्तुले नेपाली दर्शकको मन छुन सक्नुपर्यो ।’

‘अहिलेको समय भनेको नेपाली फिल्मले आफूलाई प्रमाणित गर्ने समय हो । दर्शकले त रमाइलो फिल्म हेर्न चाहन्छन् । फिल्मको अवधारणा चैँ ठ्याक्कै इन्डियन जस्तो बनाउन खोज्ने । अनि बलिउडको फिल्म प्रदर्शन भएको छ भने हेर्न हुँदैन भन्न मिल्दैन । हाम्रो फिल्म बनाउने शैली नै नेपाली हुनुपर्यो । त्यो हुनेबित्तिकै हाम्रो फिल्मले धेरै ठाउँ पाउनेछ’ पण्डितको तर्क छ ।

२० वर्ष पुरानो कथामा फिल्म बनाउने, अनि राम्रो कथा वस्तु भएको फिल्मलाई रोक्न खोजेर हुँदैन । २० वर्ष पुरानो कथावस्तु समेटेर अनि नेपाली पन भनेर नेपाली शब्दलाई बेच्नु हुँदैन ।

फिल्ममा नेपाली पन र नेपाली कथावस्तु चाहिँकहीँ प्रस्तुत नगर्ने । अनि हिन्दी फिल्म आयो भनेर रोइकराई गर्नुको विकल्प छैन । संसार भरिका फिल्महरू चल्नुपर्छ । विदेशी फिल्म चल्यो भन्ने समस्या होइन समस्या हाम्रो फिल्म कमजोर भयो भन्ने हो । ‘२० वर्ष पुरानो कथामा फिल्म बनाउने, अनि राम्रो कथा वस्तु भएको फिल्मलाई रोक्न खोजेर हुँदैन । २० वर्ष पुरानो कथावस्तु समेटेर अनि नेपाली पन भनेर नेपाली शब्दलाई बेच्नु हुँदैन ।’

कमजोर फिल्महरू चल्नु पर्छ भन्ने होइन । बासी कथा बोकेको किलिस्य फिल्म बनाउन अब छोड्नै पर्छ । तर, ए मेरो हजुर साँच्चिकै बलियो बनेको छ भने त्यसले नेपालमा केजीएफभन्दा बढी व्यापार गर्छ भन्ने कुरामा आफू विश्वस्त भएको पण्डित बताउँछन् ।

दर्शकको दृष्किोणबाट हेर्ने हो भने पनि उनीहरू गलत छैनन् । जुन फिल्म हेर्दा बढी मनोरञ्जन प्राप्त हुन्छ त्यही फिल्म हेर्छन् दर्शकले । यो विश्वव्यापी मनोविज्ञान हो । अहिलेको समयमा फिल्म क्षेत्रमा पनि भएको यही हो ।

चलचित्र लेखक तथा समीक्षक सामीप्यराज तिमिल्सिना केही वर्ष यता हाम्रो नेपाली फिल्म कमसल, हाम्रो साहित्य कमजोर भन्ने खाल्को मनोविज्ञान हाम्रो नेपालीहरूमा छ । जसको फलस्वरूप ए मेरो हजुरले भन्दा केजीएफले धेरै मनोरञ्जन दिन्छ भन्ने किसिमको सोच मानिसहरूको दिमागमा बसिसकेको बताउँछन् । ‘दर्शकको दृष्किोणबाट हेर्ने हो भने पनि उनीहरू गलत छैनन् । जुन फिल्म हेर्दा बढी मनोरञ्जन प्राप्त हुन्छ त्यही फिल्म हेर्छन् दर्शकले । यो विश्वव्यापी मनोविज्ञान हो । अहिलेको समयमा फिल्म क्षेत्रमा पनि भएको यही हो ।’

फिल्मसँग कला साहित्यको इतिहास जोडिएको हुन्छ । नेपाली फिल्म क्षेत्रले धेरैलाई रोजगारी पनि दिएको छ र सँगसँगै मनोरञ्जन पनि दिइरहेको छ । त्यसैले, सम्बन्धित निकायले यसलाई संरक्षण भने गर्नुपर्छ भन्ने तिमिल्सिनाको धारणा छ ।

हिन्दी फिल्म शुक्रबारभन्दा अरू दिन प्रदर्शन गर्न नपाउने भन्ने नियम पनि बनेको छ तर त्यो लागू भएको छैन केजीएफ बिहीबार नै हलहरूमा लाग्दै छन् ।

नेपाली फिल्म हेर्नै नहुने हुन्छन् भन्ने एक किसिमको मनोविज्ञान विकास भएको छ । केही हदसम्म त्यो सही पनि हो । तर, राम्रो मनोरञ्जन दिन सक्ने फिल्महरू पनि यो मनोविज्ञानको मारमा पर्न भएन । त्यसका लागि सरकारी नीति नियमको पनि जरुरी हुन्छ । ‘सबै नेपाली फिल्महरू राम्रा छन् भन्न खोजको होइन तर, केजीएफ र ए मेरो हजुरको कुरा गरिरहँदा लड्नको लागि बराबर अवसर भने नेपालका हलहरूले दिएका छैनन् ।

केजीएफलाई बढी सो दिएर ‘ए मेरो हजुर’ लाई थोरै सो दिइरहेका छन् जुन गलत हो ।’ तिमिल्सिना भन्छन् ‘हिन्दी फिल्म शुक्रबारभन्दा अरू दिन प्रदर्शन गर्न नपाउने भन्ने नियम पनि बनेको छ तर त्यो लागू भएको छैन केजीएफ बिहीबार नै हलहरूमा लाग्दै छन् ।’

यो पनि…
२०७८ मा नेपाली सिनेमा : विवाद बढी, उपलब्धि कम

नीति–नियम नबन्दा तथा लागू नहुँदा राम्रो नेपाली फिल्मले पनि दर्शकको माया पाएका छैनन् । उदाहरणको लागि चिसो एस्ट्रेलाई लिन सकिन्छ । जतिले फिल्म हेरे उनीहरूले राम्रो बनेको छ भनेर समीक्षा गरेका छन् । तर, साउथ इन्डियन फिल्म आरआरआर ले गर्दा चिसो एस्ट्रेको लागि दर्शकहरू हलसम्म पुग्नै सकेनन् ।

यो पनि…
गुदी नभेटिएपछि नेपाली फिल्मबाट टाढिदैछन् दर्शक
नेपाली सिनेमाको दर्शक हुँदाका ती दिन