मनाङमा चुनाव : पाँच दल थपिए, छैन चुनावी चहलपहल
स्थानीय तह निर्वाचन नजिकिएसँगै देशभर गाउँदेखि सहरसम्म चुनावी चहलपहल बढे पनि मनाङ्मा भने चुनावी सरगर्मी बढेको देखिएको छैन । आगामी वैशाख ३० गते हुने स्थानीय तहको निर्वाचनका लागि विभिन्न राजनीतिक दलले उम्मेदवार छनोट गरिरहेका छन् । तर, हिमाली जिल्ला मनाङमा भने चुनावी गतिविधिहरू नबढ्दा उम्मेदवार छान्ने काम पनि हुन सकेको छैन ।
जिल्लावासी जाडो छल्न बेसी झरेकाले पनि यहाँ चुनावी चहलपहल शुरु हुन नसकेको हो । चैतको दोस्रो सातापछि यहाँका स्थानीय विस्तारै गाउँ फर्कने गर्दछन् । गर्मी बढेसँगै जिल्लावासी मनाङ फर्कन थालेपछि चुनावी प्रचारप्रसार बढ्ने देखिएको छ । जिल्लाका नेताहरू अहिले गाउँ पुगेका छैनन् ।
धेरैजसो मतदाता पनि जिल्ला बाहिर रहेकाले पनि नेताहरू जिल्लामा नपुगेको आँकलन गर्न सकिन्छ । जिल्लाका राजनीतिक दलका नेताहरू गाउँ नपुगे पनि निर्वाचन कार्यालयले भने निर्वाचनसम्बन्धी आवश्यक कार्यहरू अगाडि बढाएको बताएको छ ।
अब नेताहरू आउनुहुन्छ होला, विस्तारै तात्ने बेला हुन लागेको छ ।
माथिल्लो मनाङमा चुनावी माहोल नबनेको मनाङ ङिस्याङ गाउँपालिकाका अध्यक्ष कान्छा घले बताउँछन् । ‘अब नेताहरू आउनुहुन्छ होला, विस्तारै तात्ने बेला हुन लागेको छ’, उनले भने । उनका अनुसार चिसो छल्न काठमाडौं–पोखरा, अन्यत्र गएका स्थानीयवासी विस्तारै फर्किन थालेका छन् ।
नार्पाभूमिका गाउँ पनि अहिले सुनसान छन् । स्थानीयसँगै केही जनप्रतिनिधि र कर्मचारी पनि फर्किन बाँकी नै छ । गाउँपालिका अध्यक्ष मिङ्माछिरिङ लामाका अनुसार बाहिर रहेका गाउँपालिकाका बासिन्दा फर्किएका छैनन् ।
निर्वाचन कार्यालयको तयारी
चुनावी कार्यक्रमहरू सञ्चालन नभएको भए पनि निर्वाचन कार्यालयले तयारी गरिरहेको छ । स्थानीय तह निर्वाचनका लागि मनाङमा २०० कर्मचारी खटाउने निर्वाचन कार्यालयले जनाएको छ ।
कार्यालयका अनुसार राष्ट्रिय दलको मान्यता नपाएका दलको दर्तादेखि स्थानीय तहहरूसँगको समन्वयमा मतदाता नामावली अद्यावधिकलगायत काम भइरहेको छ । निर्वाचन आयोगले मनाङ जिल्ला अदालतका न्यायाधीश पुनाराम खनाललाई मुख्य निर्वाचन अधिकृतको जिम्मेवारी तोकेको छ । खनाललाई सदरमुकाम चामे गाउँपालिका जिम्मेवारी दिएको छ ।
निर्वाचन आयोगले मनाङको नासो गाउँपालिकामा जिल्ला अदालतका स्रेस्तेदार तारादत्त बडु, नार्पाभूमि गाउँपालिकामा सरकारी वकिल कार्यालयका दिनेशकुमार रेग्मी र मनाङ ङिस्याङ गाउँपालिकामा सरकारी वकिल कार्यालयका केदारनाथ उपाध्यायलाई निर्वाचन अधिकृत तोकेको छ ।
दलहरूले चुनावी तयारी गरिरहँदा निर्वाचन कार्यालयले पनि आफ्ना कामअघि बढाएको जिल्ला निर्वाचन कार्यालय मनाङका निर्वाचन अधिकारी पुष्पराज शर्माले जानकारी दिए ।
उनका अनुसार निर्वाचन अधिकृतका लागि स्थानीय तहमा कार्यालय स्थापना गर्ने, फर्निचर, सिसीटीभी क्यामरा, इन्टरनेट जस्ता आवश्यक सुविधा मिलाउने कार्य भइरहेको छ । मतदान र मतगणनाको जानकारी आयोगमा श्रव्य र दृश्य दुवै माध्यमबाट प्रेषण गर्नुपर्ने भएकाले उक्त जिम्मा स्थानीय तहसँग समन्वय गरी आवश्यक कार्यहरू गरिएको छ ।
पाँच दल थपिए
आगामी स्थानीय तहको निर्वाचनका लागि मनाङमा छ वटा मान्यता प्राप्त दलबाहेक पाँच वटा दल दर्ता भएका छन् । मनाङमा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपाल, नेकपा समाजवादी पार्टी, सामाजिक एकता पार्टी र उन्नत लोकतान्त्रिक पार्टी दर्ता भएको निर्वाचन अधिकारी शर्माले जानकारी दिए । जिल्लामा नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी एमाले, नेपाली कांग्रेस, नेकपा माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी, जनता समाजवादी र लोकतान्त्रिक समाजवादी राष्ट्रिय दलको मान्यता प्राप्त दलको रुपमा सक्रिय छन् । तीमध्येका अधिकांश दलले चुनावी अभियानको थालनी गर्दैछन् ।
२८ वटा मात्रै मतदान केन्द्र
निर्वाचनका लागि मनाङमा २८ वटा मतदान केन्द्र निर्धारण गरिएको छ । मनाङमा कुल ६ हजार ४ सय ९६ मतदाता छन् । ती मतदातामध्ये तीन हजार ३४८ महिला र तीन हजार १ सय ४८ पुरुष रहेको निर्वाचन कार्यालयले जनाएको छ । मनाङ नेपालको सबैभन्दा कम मतदाता रहेको जिल्ला हो ।
म्यादी प्रहरी मागभन्दा कम
विकट र थोरै जनसङ्ख्या रहेकाले मनाङमा माग भएभन्दा कम मात्रले म्यादी प्रहरीमा आवेदन गरे । जिल्लामा निर्वाचनका निम्ति २ सय ५८ म्यादी प्रहरीको माग गरिएकामा तोकिएको समयसम्म परेको आवेदनले माग पूर्ति नभएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय मनाङले जनाएको छ । सो कार्यालयका अनुसार १ सय ४८ आवेदन मात्र परेको थियो ।
विगतमा जस्तै आगामी निर्वाचनका लागि पनि छिमेकी जिल्लाबाट सोध भर्ना गरी सुरक्षा प्रवाह गरिने प्रमुख जिल्ला अधिकारी रवीन्द्र आचार्यले जानकारी दिए । उनका अनुसार जिल्लामा माग पूर्ति नभएकाले छिमेकी जिल्लाबाट म्यादी प्रहरी सोध भर्ना गरिनेछ ।
निर्वाचन अधिकृत तोकिसकेको अवस्था छ । हामीले मतदानस्थलको अवलोकन गरेर पानी, बिजुली, कम्पाउन्डको अवस्था हेरेका छौँ ।
निर्वाचन नजिकिँदा योजना सम्झौता तीव्र
मङ्सिरदेखि फागुनसम्म चिसोका कारण बेँसी झरेका मनाङवासी विस्तारै गाउँ फर्किन थालेका छन् । ‘चैत लागेपछि बल्ल विकास निर्माणको काम शुरु हुन्छ । गाउँपालिकातिर आउने जाने गरिरहेको छु’, माथिल्लो मनाङस्थित पिसाङ निवासी याङदुङ गुरुङ भन्छन्, ‘चुनावको चर्चा भएको टीभीतिर हेरेको छु, सुनेको छु । यहाँ कुनै कार्यक्रम भएको छैन र सुनेको पनि छैन ।’
गुरुङ अहिले विकास निर्माणको कार्यमा व्यस्त हुनुहुन्छ । गाउँमा हुने विकास निर्माणका योजना सम्झौता र कार्यान्वयनमा दिन बित्ने गरेकोे उहाँ बताउँछन् । बेंसीसहर–चामे सडकको तिमाङ छहरामा बन्दै गरेको पुल निर्माण हुन बाँकी छ । पुल अब १९-२० तिर बन्ने बताइएको र त्यसपछि गाउँले आउने आँकलन गरिएको छ ।
प्रशासनले चुनाव लक्षित गर्नुपर्ने सम्पूर्ण काम तीव्ररूपमा अघि बढाएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी रवीन्द्रप्रसाद आचार्यले बताए । ‘निर्वाचन अधिकृत तोकिसकेको अवस्था छ । हामीले मतदानस्थलको अवलोकन गरेर पानी, बिजुली, कम्पाउन्डको अवस्था हेरेका छौँ’, उनले भने ।
मनाङवासी फर्केपछि चुनावी माहोल बन्ने बुझिएको छ । अहिले देखिएको छैन भन्दा पनि हुन्छ ।
उनका अनुसार मनाङवासी अझै गाउँ फर्केका छैनन् । तिमाङ छहराको पुल निर्माण भएपछि गाडी लिएर सिँधै गाउँघर फर्किने खबर पाएको उनले बताए । ‘मनाङवासी फर्केपछि चुनावी माहोल बन्ने बुझिएको छ । अहिले देखिएको छैन भन्दा पनि हुन्छ’, उनले भने । मनाङमा ४ गाउँपालिका छन् ।
सबैभन्दा विकट मानिने नार्पाभूमिका गाउँ पुग्न चामेनजिकै कोतोबाट दुई दिन लाग्छ । विसं २०७४ को स्थानीय तह निर्वाचनमा नासो र नार्पाभूमिको अध्यक्ष कांग्रेसले तथा चामे र मनाङ ङिस्याङमा एमालेले जितेको थियो ।\
यो पनि…
भारत भ्रमणका नाममा प्रधानमन्त्री देउवाले तोडे यी परम्परा
देउवाको प्रश्न : ‘भोलि एमाले र माओवादी मिले के गर्ने ?’
