महाभारत : द्रौपदीको सन्देश

द्रौपदीको स्वयंवर महाभारतमा भइरहेको थियो । द्रौपदीसँग विवाह गर्न संसारभरका राजाहरू आएका थिए । स्वयंवरमा माछालाई काठको यन्त्रमाथि राखिएको थियो र तल एउटा भाँडोमा तेल भरिएको थियो ।

धनुष र वाण पनि थिए । तेलमा माछाको छाया देखेर राजाहरूले धनुष र वाणले आँखामा हान्नुपर्थ्यो । यो निकै कठिन अवस्था थियो । धेरै राजाहरूले प्रयास गरे तर सफलता पाएनन् । कतिपय राजाहरूले धनुष पनि उठाउन सकेनन् । त्यो स्वयंवरमा कर्ण र दुर्योधन पनि थिए ।

जब कर्ण स्वयंवरको शर्त पूरा गर्न उठ्दा दुर्योधनले उनलाई भने, ‘म द्रौपदीसँग विवाह गर्न चाहन्छु । तिमी मेरो साथी हौ । म एक धनु राम्रोसँग शूट गर्न सक्दिनँ, तिमी निश्चित रूपमा सही लक्ष्य गर्नेछौ । द्रौपदीले तिमीलाई माला लगाउन लगाउँछिन् । यसपछि तिमीले द्रौपदी मलाई सुम्पिदेऊ ।’

यो गलत नियतले एक साथीले अर्को साथीलाई सहयोग गरिरहेको थियो । कर्णले धनुष उठाए । रेखा चढे । तीर धनुमा ठोकियो । उनले तीर छोड्नै लाग्दा द्रौपदीले चर्को स्वरमा भनिन्, ‘म कपास जातको मान्छे रोज्दिनँ ।’ द्रौपदीको कुरा सुनेर कर्णले वाण राखे । त्यसको विरोध भयो ।

दुर्योधनले पनि कर्णको पक्षमा बोले तर द्रौपदीले भनिन्, ‘विवाह मेरो लागि भइरहेको छ । अन्तिम निर्णय मेरो हुनुपर्छ । मेरो अनुमोदन बिना यो स्वयंवरमा कोही पनि सहभागी हुन सक्दैन । जसलाई म अनुमोदन गर्छु उसले यो स्वयंवरमा भाग लिनेछ र म तीमध्ये सबैभन्दा राम्रोलाई दुलहाको रूपमा रोज्नेछु ।’ स्वयंवरमा द्रौपदीका बुवाले पनि केटीलाई आफ्नो जीवनसाथी रोज्ने अधिकार रहेको बताए ।

सन्देश

महाभारतको यो घटनाले दिदीबहिनी र छोरीलाई आफ्नो जीवनसाथी रोज्ने अधिकार छ भन्ने सन्देश दिएको छ । केटीको सल्लाह र सहमतिलाई पनि सम्मान गर्नुपर्छ ।

यो पनि…
आदर्श ब्रह्मचारी थिए कृष्ण
जीवनको अन्त्यमा याद आउनेछ
शिवको तपस्या तोड्न कामदेवले के गरे ?