स्याउ र ओखर खेतीबाट वर्षेनी ८० लाख आम्दानी
चन्दननाथ नगरपालिका-१० निवासी शंकु खत्रीले ३२ हजार वर्गमिटरमा स्याउ र ओखर खेती गरेका छन् । उनले स्याउ र ओखर खेतीबाट वर्षेनी ८० लाख रूपैयाँ बढीको आम्दानी गर्ने गरेका छन् । किसान खत्रीले स्याउ, ओखर र ओखरका बिरुवा बेचेर मनग्य आम्दानी गर्दै आएका छन् ।
उनले यस वर्ष ७७ लाखको ओखरको बिरुवा बिक्री तथा तीन लाख बढीको ओखर उत्पादन गरेको बताए । यस्तै ३ लाख बराबरको स्याउ उत्पादन गरेर बिक्री गरेको खत्रीको भनाइ छ । खत्री जुम्लाका एक उदाहरणीय किसान हुन् । यसअघि स्याउ व्यवसायीको रूपमा व्यवसाय सुरु गरेका किसान खत्री पछिल्लो समय ओखर व्यवसायमा अब्बल भएको छन् ।
विभिन्न जातका ओखरको उत्पादन गरेर वर्षेनी लाखौं आम्दानी गर्ने गरेको उनी बताउँछन् । बिरुवा उत्पादन, फल उत्पादनसहित नेपाली बजारमा ओखर तथा स्याउ पुर्याउने उनको लक्ष्य रहेको छ । ३२ हजार वर्गमिटरमा स्याउ र ओखर खेतीको बगैँचा फैलाएको छ ।
सोही बगैँचाभित्र स्याउ तथा ओखर उत्पादन गर्ने थलाको रूपमा स्थापित गरिएको छ । किसान खत्री भन्छन्, ‘बुवाको नाममा एक कित्ता जग्गा थिएन । दुई कित्ता जग्गा माते खेत खाम्थ्यौँ । तर अहिले ६७ कित्ता जग्गा स्याउ र ओखरबाटको आम्दानीले जोड्न सफल भएको छु ।’ उनले यही खेतीबाट नेपालगन्जमा सात लाखमा जग्गा किन्न छोरीलाई समेत सहयोग गरेको बताए ।
१८ हजार ग्राफ्टिङ ओखरका बिरुवा उत्पादन
खत्रीको बगैँचामा यो वर्ष १८ हजार ग्राफ्टिङ ओखरका बिरुवा उत्पादन भएका थिए । जसमा ११ हजार बिरुवा प्रति बिरुवा सात सयका दरले ७७ हजारको बिक्री भइसकेको उनले बताए । ग्राफ्टिङ ओखरका बिरुवा अहिले सरकारी दर सात सय रूपैयाँ छ ।
चन्दननाथ नगरपालिका-१० निवासी शंकु खत्रीले ३२ हजार वर्गमिटरमा स्याउ र ओखर खेती गरेका छन् । उनले स्याउ र ओखर खेतीबाट वर्षेनी ८० लाख रूपैयाँ बढीको आम्दानी गर्ने गरेका छन् । किसान खत्रीले स्याउ, ओखर र ओखरका बिरुवा बेचेर मनग्य आम्दानी गर्दै आएका छन् ।
खत्रीका अनुसार एक हजार चार सय बुटा ओखर रोपेकोमा तीन सय बिरुवा फल्न थालेका छन् । यस वर्ष ६ हजार पाँच सय दाना ओखर फलेको थियो । जसबाट करिब ६ लाख आम्दानी भएको छ । भिरालो जमिनलाई स्याउ र ओखरका बिरुवाले झन् बलियो बनाउने बताए ।
राष्ट्रिय-अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार
किसान खत्री राम्रो स्याउ उत्पादन गरेबापत राष्ट्रिय-अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कारबाट पुरस्कृत भएका छन् । २०७२ सालमा नेपाल सरकारले विराटनगरमा सम्पन्न नवौँ राष्ट्रिय कृषि मेलामा उनलाई उत्कृष्ट स्याउ किसानको पुरस्कृत गरेको थियो । यसैगरी मध्यपश्चिम क्षेत्रीय कृषि निर्देशनालयबाट प्रथम राष्ट्रपति उत्कृष्ट किसानको रूपमा छनौटदेखि जिल्लामा पनि विभिन्न पुरस्कार पाएका छन् ।
ओखरको अनुसन्धान
किसान खत्रीले आफ्नै बगैँचामा स्याउ तथा ओखरको थप अनुसन्धान थालेका छन् । उनले ओखरमा ग्राफ्टिङ गर्ने विधिदेखि जिल्ला बाहिर भएका ओखरका बिरुवा रोपेर फलाउने गरेका छन् । यस्तै जुम्लामा तीन वर्ष यता इटालीबाट ल्याएका स्याउ बिरुवा रोपेर उत्पादन हुन थालेको छ ।
उत्पादन बढाउन निःशुल्क बिरुवा वितरण
खत्रीले आफूले उत्पादन गरेको ओखरका बिरुवा किसानलाई निःशुल्क वितरण पनि गर्ने गरेका छन् । खत्रीले शुक्रबार आफ्ना बुवा स्वर्गीय कर्णजित खत्रीको जन्मदिनको सम्झनामा जुम्लाका २० किसानलाई पाँच-पाँच वटाका दरले ओखरका बिरुवा वितरण गरेका छन् ।
व्यावसायिक रूपमा किसान खत्री अब्बल भएपछि स्याउ बगैँचामा विज्ञसहितको सरोकारवालाको टोली जाने गरेको छ । शुक्रबार किसानलाई निःशुल्क बिरुवा वितरण तथा अवलोकन गर्न पुगेका जिल्ला कृषि विकास कार्यालयका प्रमुख गणेश अधिकारीले किसान खत्री जुम्लाका एक नमुना किसान बनेको बताए ।
खत्रीको बगैचामा यो वर्ष १८ हजार ग्राफ्टिङ ओखरका बिरुवा उत्पादन भएका थिए । जसमा ११ हजार बिरुवा प्रति बिरुवा सात सयका दरले ७७ हजारको बिक्री भइसकेको उनले बताए । ग्राफ्टिङ ओखरका बिरुवा अहिले सरकारी दर सात सय रूपैयाँ छ ।
खत्रीका अनुसार एक हजार चार सय बुटा ओखर रोपेकोमा तीन सय बिरुवा फल्न थालेका छन् । यस वर्ष ६ हजार पाँच सय दाना ओखर फलेको थियो । जसबाट करिब ६ लाख आम्दानी भएको छ । भिरालो जमिनलाई स्याउ र ओखरका बिरुवाले झन बलियो बनाउने बताए ।
