परिस्थितिलाई अनुकूल कसरी बनाउने ?

एकजना शिष्य सन्त एकनाथका धेरै प्रिय थिए किनभने उनी अनौठो प्रश्न सोध्ने गर्दथे । एकनाथले उनका प्रश्नहरूको जवाफ धेरै मायाले दिन्थे । शिष्यको मनमा धेरै कुरा प्राप्त गर्ने इच्छा थियो । जहिले पनि एकनाथलाई शिष्यले भन्थे, ‘मैले धेरै मेहनत गरेँ तर केही पाएको छैन ।’ एकनाथले भने, ‘कारबाही भएन, ठीक भयो ।’

एकदिन शिष्यले एकनाथलाई भने, ‘आश्रममा एक धेरै ठूला व्यक्ति आएका छन् र उहाँ गाई दान गर्न चाहनुहुन्छ । हाम्रो आश्रममा गाई आउनेछ । त्यसको दूध खान्छौं । यो हाम्रो लागि महान् हुनेछ । हामीलाई दूध पनि चाहिन्छ र गाई पनि पाउँछौ ।’

एकनाथले भने, ‘कुनै काम भएन, ठीकै भयो ।’ शिष्य धेरै खुसी भए । उनले गाईको सेवा गर्ने जिम्मेवारी लिए । गाईको राम्रो सेवा गर्थे । दूध सबैलाई खुवाउँथे । एकदिन त्यो गाई मर्यो । शिष्य निकै दुःखी भए । शिष्य एकनाथकहाँ गएर भने, ‘आज गाई मरेको छ ।’

एकनाथले भने, ‘कुनै काम भएन, ठीकै भयो ।’ शिष्यलाई गाई मरेको नमिठो महसुस भयो । केही दिनपछि फेरि एक साहुजीले गाई दान दिए । शिष्य खुसी भए र एकनाथलाई भने, ‘हामीकहाँ फेरि गाई आयो । हामी फेरि सेवा गर्नेछौं । हामी फेरि दूध पाउँछौं ।’ एकनाथले भने, ‘कुनै काम छैन । यो पनि ठीक छ ।’

यो सुनेर शिष्य रोकिएनन् र भने, ‘गाई नभएको बेला पनि तपाईंले त्यही भन्नुभयो । त्यसपछि गाई आयो, केही दिनपछि मर्यो । त्यसपछि गाई आयो । त्यसो भए तपाईं अहिले पनि एउटै भनिरहनु भएको छ, ‘सबै ठीक छ । हरेक परिस्थितिमा किन यसो भन्नुहुन्छ ?।’

एकनाथले भने, ‘यसको अर्थ जीवनमा जस्तोसुकै परिस्थिति आउन सक्छ । चाहे त्यो हाम्रो लागि अनुकूल होस् वा प्रतिकूल । हामी त्यसमा प्रवेश गर्नुपर्छ । केही गलत छैन । यो सही छ । यो मन्त्र हो । यदि तिमीले आफ्नो जीवनभर यसलाई पालन गर्यौ भने जे उपलब्ध छ त्यसको आनन्द लिन सक्षम हुनेछौ र जे छैन त्यसको लागि कुनै दुःख हुने छैन ।’

सन्देश
हामी सबैको चाहना हुन्छ सबै चिज पाइयोस् । ती सबै चिज नपाउँदा हामीमा बेचैनी हुन्छ । चीजहरू ठाउँमा हुँदा पनि हामी शान्ति पाउन सक्दैनौं । तपाईंले जे पाउनुभयो त्यसको आनन्द लिनुहोस् र नपाएको चिन्ता नगर्नुहोस् ।

यो पनि
स्वामी विवेकानन्दसँग सम्बन्धित एउटा किस्सा