खाना र पैसासँग सम्बन्धित किस्सा
हरिनारायण नामका एक सन्त थिए । उनको सानो आश्रम थियो । खेतीका लागि थोरै जमिन थियो । आश्रममा खाना पकाउने गर्दथे । जो कोही उनको आश्रममा आउँथे उसलाई खाना खुवाउँथे ।
एक दिन राति सुत्न जाँदै गर्दा घरबाहिरबाट आवाज आयो, ‘महाराज, तपाईं जागा हुनुहुन्छ भने हामी आएका छौं । बाहिर निस्कनुहोस् ।’ त्यो रात पानी परिरहेको थियो । जब हरिनारायण आफ्नो झुपडीबाट बाहिर निस्किए तब तीनजना साधुहरू उभिरहेको देखे ।
तीन साधुले भने, ‘हामीलाई खाना चाहिएको छ ।’ हरिनारायणले भने, ‘आज संयोगले भोजनको व्यवस्था छैन । आज पानी परेकोले कतै जान पनि सकिन । तिमीहरू यहाँ सुत्न सक्छौ, म तिम्रो लागि यति मात्र गर्न सक्छु ।’
एक भिक्षुले भने, ‘तिम्रो वरिपरि गाउँहरू छन्, त्यहाँबाट खानेकुरा र अन्य सामान लिएर व्यवस्था गर्न सकिदैन ? ताकि यस्तो समयमा त्यो सामान काममा आओस् ।’ हरिनारायणले भने, ‘मैले कहिल्यै कसैसँग केही मागेको छैन ।’
भिक्षुले फेरि भने, ‘त्यसो भए यो कुटी र यो आश्रम कसरी बन्यो ? हरिनारायणले भने, ‘मैले यो सबै आफ्नै मेहनतले बनाएको छु । जे पाउँछु, त्यसैले बनाएको छु ।’
अर्को भिक्षुले सोधे, ‘त्यसो भए खानाको व्यवस्था कसरी गर्नुहुन्छ ? हरिनारायण भने, ‘म भजन गाउँछु, जप गर्छु र बदलामा जे पाउँछु त्यसैबाट व्यवस्था हुन्छ ।’
तेस्रो भिक्षुले सोधे, ‘त्यसो भए अरू कुरा कसरी मिलाइन्छ ? हरिनारायणले भने, ‘म भगवानसँग मात्र भगवानको नाम माग्छु । यही परिश्रमको नाम हो भक्ति । जति मेहनत गर्छु, त्यति नै पाउँछु ।’ उनले गाउँलेहरूबाट केही पनि लिँदैनन् ताकि तिनीहरूको पैसा र उनीहरूको खाना वास्तवमै खाँचोमा परेकाहरूलाई प्रयोग गर्न सकोस् ।
‘मैले किन थप सङ्कलन गर्नुपर्छ ? बिना मिहिनेतले जे पाउन चाहन्छ, त्यो आफैं केही नगरेर अरूबाट लिने जमिन्दार जस्तै हुनेछ ।’ तीन साधुले सन्त हरिनारायणको कुरा बुझे ।
निष्कर्ष
हामीले जीवनमा जे हासिल गर्न चाहन्छौं, त्यो कडा परिश्रमबाट प्राप्त गर्नुपर्छ । खाना र पैसा अरूको अधिकारको लागि कहिल्यै लिनु हुँदैन ।
