चिसोमा हृदयघातको जोखिमबाट कसरी बच्ने ?

डा. ओम मूर्ति अनिल, मुटुरोग विशेषज्ञ

हृदयघात आकस्मिक हुने स्वास्थ्य समस्या हो । मुटुसम्बन्धी समस्याको कारण हृदयघात हुने गर्छ । कुनै पनि उमेरका मानिसलाई क्षणभरमै हृदयघात हुन सक्छ । त्यसैले, हृदयघातको जोखिम कम गर्न विभिन्न कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । मुटु रोगको जोखिम भएका व्यक्तिहरू तथा सामान्य व्यक्तिहरूले पनि यस्ता कुराहरूमा ध्यान दिए हृदयघातको जोखिमबाट बच्न सकिन्छ ।

जाडो मौसममा हाम्रो शरीर र मुटुलाई शरीरको तापक्रम बढाउन बढी मेहनत गर्नु पर्ने हुन्छ । जसको कारण मुटुमा बढी दबाब परिरहेको हुन्छ । यस्तो अवस्थामा मुटु कमजोर भई हृदयघात हुने जोखिम बढ्छ । त्यसैले चिसोमा हृदयाघातको जोखिम कम गर्न यी कुराहरूमा ध्यान दिनुपर्छ ।

धुम्रपान तथा मद्यपान नगर्ने

धुम्रपान तथा मद्यपान गर्ने व्यक्तिहरूलाई हार्ट अट्याकको एकदमै जोखिम हुन्छ । यसकारण युवाहरूलाई झन् हृदयघातको जोखिम हुने गर्छ । त्यसैले, धुम्रपान तथा मद्यपान पूर्णरूपमा बन्द गर्नुपर्छ । धेरै धुम्रपान र मदिरापान गर्ने मानिसको मुटुको रक्तनलीमा क्लट बनेर हृदयघात हुन सक्छ ।

व्यायाम तथा शारीरिक गतिविधि गर्ने

एउटा स्वस्थ व्यक्तिले प्रतिदिन ३० देखि ६० मिनेट छिटोछिटो हिँड्नुपर्छ । र, मुटु रोगको जोखिम भएकाहरूले एक घण्टा हिँड्न जरुरी छ । किनभने, यसले मुटु रोग र हृदयघातको जोखिम घटाउँछ । शारीरिक गतिविधि हुने जुनसुकै तरिकाबाट पनि जोखिम कम गर्न सकिन्छ । जस्तै: साइक्लिङ, दौड, स्विमिङ, आदि ।

तौल नियन्त्रण

यदि, कसैको तौल बढी छ भने उसलाई मुटु रोगको जोखिम पनि धेरै हुन्छ । त्यसैले, तौललाई नियन्त्रण गरे हृदयघातको जोखिम १० प्रतिशत घट्छ । त्यसैले, तौल घटाउनु पनि हृदयघातको जोखिम कम गर्ने प्रमुख उपाय हो ।

अस्वस्थ आहारको सेवन नगर्ने

खानामा नुन, चिनी र चिल्लोको प्रयोग धेरै गर्नुहुन्छ भने त्यसको मात्रालाई घटाउनुपर्छ । यी तीनवटा कुरा अस्वस्थकर खानाभित्र पर्छ । यी तीन कुराको प्रयोग कम गर्न सकियो भने हृदयघातको जोखम कम हुन्छ । अस्वस्थ आहारले सुगर, प्रेसर, कोलेस्ट्रोल र मोटोपना बढाउने गर्छ । हामीले खाने गरेको जंकफुड र फास्टफुडहरूले पनि प्रत्यक्ष तथा अप्रत्यक्षरूपमा असर गर्छ ।

स्वस्थ आहारको सेवन गर्ने

प्रशस्त मात्रामा फलफूल, हरियो सागसब्जी र माछाको सेवन गर्ने । दिनमा ३ देखि ४ पटक ताजा फलफूलको सेवन गर्नुपर्छ र तीनदेखि पाँचपटक हरियो सागसब्जीको सेवन गर्नुपर्छ । हप्तामा दुईपटक माछा खान सकियो भने माछामा भएको गुड कोलेस्ट्रोलले हृदयघातको जोखिम कम गर्छ । त्यसैले, ब्यालेन्स डाइट मुटु रोगबाट बच्ने एउटा राम्रो उपाय हुन सक्छ ।

धेरै जनालाई ड्राईफ्रुटको सेवन स्वस्थको लागि राम्रो होइन भन्ने गलत बुझाइ छ । तर, यो गलत हो ड्राईफ्रुटस् पनि हेल्थको लागि राम्रो मानिन्छ । यसमा भएको गुड कोलेस्ट्रोलले हाम्रो मुटुमा हुने ब्लकेजको सम्भावनालाई कम गर्छ ।

सकेसम्म खानामा भातको मात्रा कम गर्ने

सकेसम्म खानामा भातको मात्रा कम हुनु पर्छ । दाल, गेडागुडीको मात्रा बढायौँ भने त्यो फाइदाजनक हुन्छ । चामलभन्दा उसिनेको चामल, गहुँ र जौ को प्रयोग राम्रो मानिन्छ ।

नियमित स्वास्थ्य जाँच

४० वर्ष माथिका मानिसहरूले अहिलेसम्म कुनै पनि स्वास्थ्य जाँच गर्नुभएको छैन भने समस्या हुन सक्छ । फस्टिङ ब्लड सुगरमा सुगर, कोलेस्ट्रोलको जाँच र एक दुई महिनाको फरकमा ब्लड प्रेसरको जाँच गर्नुपर्छ । यदि, सुगर कोलेस्ट्रोल बढेको छ भने त्यसलाई तुरुन्तै नियन्त्रणमा ल्याउनुपर्छ । चिकित्सकको परामर्श लिएर त्यसको रिच फ्याक्टरहरूलाई नियन्त्रण गर्नुपर्छ ।

प्रेसर, सुगर र कोलेस्ट्रोल नियन्त्रण

प्रेसर, सुगर र कोलेस्ट्रोलको समस्या भएमा डाइट, व्यायाम, औषधिको सेवन गरेर यसलाई नियन्त्रण गर्न सके मुटुरोगको जोखिम न्यून हुन्छ । यी तीन कारणले नै हृदयघातको जोखिम बढ्ने गर्छ । त्यसैले, यिनीहरूलाई नियन्त्रण गरी जोखिम कम गर्न सकिन्छ ।

औषधिको नियमित सेवन

प्रेसर, सुगर र कोलेस्ट्रोलको औषधि सेवन गरिरहहेका व्यक्तिहरूले नछुटाई त्यसको निरन्तर प्रयोग गर्नुपर्छ । हृदयघातको सम्भावना भएको व्यक्तिहरूलाई विशेषगरी स्प्रिन र कोलेस्ट्रोलको औषधिहरू पनि प्रयोग गर्ने सल्लाह दिइन्छ ।

तनाव र रिसको नियन्त्रण

हृदयाघतको जोखिम कम गर्नको लागि तनाव र रिसको नियन्त्रण गर्नु पनि एकदमै महत्वपूर्ण हुन्छ । यी कारणहरूले पनि हृदयघातको जोखिम बढाउने कारण हो । त्यसैले, तनाव र रिसलाई कम गर्नुपर्छ ।

यो पनि पढ्नुहोस्
यस्ता हुन्छन् मधुमेहका लक्षण, कसरी बच्ने ?
जाडोमा श्वास प्रश्वास सम्बन्धी समस्याबाट कसरी बच्ने ?