केही दिन यता नेपालमा कोरोना सङ्क्रमितको ग्राफ उकालो लागिरहेको छ । नेपालमा कोरोना सङ्क्रमितको सङ्ख्या बढ्नु र भारतमा आजै मात्र ‘डबल म्युटेन्ट भेरियन्ट’ पत्ता लाग्नुले नेपालमा कोरोनाको नयाँ भेरियन्ट भित्रिएको हो कि भन्ने त्रास फैलिएको छ । यसै विषयमा केन्द्रित रहेर शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका सरुवा रोग विशेषज्ञ डा. अनुप बास्तोलासँग गरिएको कुराकानी
नेपालमा कोरोनाको जोखिम बढेकै हो ?
बिलकुलै हो । नेपालमा कोरोनाको पहिलो लहर नै मत्थर भैसकेको थिएन । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले जारी गरेको तथ्याङ्कमा कोरोना सङ्क्रमितको सङ्ख्या थोरै देखिएको भए तापनि अस्पतालमा दैनिक कोरोना सङ्क्रमित भर्ना भैरहेका थिए । तर, यसलाई ख्याल नगरी मानिसहरू कोरोना हटिसक्यो भन्ने भ्रम परेर नियमित दैनिकीमा फर्कन थाले । यसले कोरोनाको जोखिम झनै बढायो ।
नयाँ भेरियन्टहरु भित्रिएर पनि कोरोना सङ्क्रमितको सङ्ख्या बढेको हुनसक्छ । यो अनुमान मात्र हो । तैपनि हामीले रोकथामका उपायलाई समयमै व्यवस्थित गर्न सकेनौँ भने पक्कै पनि सङ्क्रमितको सङ्ख्या अझै बढ्ने देखिन्छ ।
कोरोनाले फेरि महामारी रूप लिन सक्ने सम्भावना कत्तिको देख्नुहुन्छ ?
आम मानिसले कोरोना केही होइन भन्दै जनस्वास्थ्यका मापदण्ड तोडेका हुनाले अहिलेको कोराना सङ्क्रमितको दर बढ्दै गएको देखिन्छ । अर्को कुरा नयाँ भेरियन्टहरु भित्रिएर पनि कोरोना सङ्क्रमितको सङ्ख्या बढेको हुनसक्छ । यो अनुमान मात्र हो । तैपनि हामीले रोकथामका उपायलाई समयमै व्यवस्थित गर्न सकेनौँ भने पक्कै पनि सङ्क्रमितको सङ्ख्या अझै बढ्ने देखिन्छ । अहिलेकै दरमा बढ्दै जाने हो भने अप्रिलको दोस्रो हप्तासम्म सङ्क्रमण धेरै फैलिन सक्छ ।
साथै, भारतमा आज मात्र १५ देखि २० प्रतिशत कोरोना सङ्क्रमितमा ‘डबल म्युटेन्ट भेरियन्ट’ पुष्टि भएको छ । त्यो भेरियन्टले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतालाई छल्ने, बढी सङ्क्रमित बनाउने खालको पाइएको छ । त्यसैले नेपालमा पनि यो भित्रियो कि भन्ने आशङ्का छ । यस्तै, युरोपमा देखिएको युके भेरियन्टको पनि हामीमा त्रास छ । त्यसैले यी दुवै भेरियन्ट नेपाल भित्रिए भने फेरि पनि सङ्क्रमण फैलिन सक्ने जोखिम बढ्छ । यो फैलिन नदिनका लागि हामीले जनस्वास्थ्यका मापदण्ड पालना गर्नै पर्छ ।
नेपालमा लकडाउन भएको आज १ वर्ष पुग्यो । यो एक वर्षको अवधिलाई कसरी समीक्षा गर्नुहुन्छ ?
सुरुसुरुमा विश्वभर महामारीका रूपमा फैलिएको रोग कोभिड–१९ के हो भन्ने द्विविधामा थियौँ । अहिले हामी केही थाहा नपाएको ठाउँबाट धेरै थाहा पाइसकेको अवस्थामा आइपुगेका छौँ । गत वर्ष चैत १० गते राती ११ बजे दोस्रो सङ्क्रमित भर्ना गर्दा नेपालमा ठुलो त्रास थियो । अब त हामीले कोरोनाको बारेमा बुझिसकेका छौँ । सरकारले पनि कोभिड व्यवस्थापनका लागि सबै संरचना तयार गरिसकेको छ । त्यसैले यो एक वर्षको अवधिमा सिकेको कुरालाई व्यवहारमा लागू गरेर आम मानिसले साथ दिए भने कोरोनाको दोस्रो लहर आउँदैन ।
अहिले नेपालमा कोरोना सङ्क्रमित बढ्नुको कारण के हो ? त्यसलाई अनुसन्धान गरी कुन प्रजातिको हो भन्ने छुट्याउनुपर्छ ।
अब नेपालमा दोस्रो लहर भित्रिने सम्भावना कस्तो छ ?
यति बेला अस्पताल भर्ना भएका बिरामीमा नयाँ भेरियन्टको आशङ्का गरिएको छ । तर, पुष्टि भैसकेको छैन । त्यसका लागि नेपाल सरकारले ‘होल जिनम सिक्वेन्सिङ’ गर्नका लागि प्रक्रिया अघि बढाइसकेको छ । त्यसैले कोरोनाको दोस्रो लहर आउने जोखिम छ । यसलाई आम सर्वसाधारणले जनस्वास्थ्यका मापदण्ड अपनाइदिने हो भने न्यूनीकरण गर्न सकिन्छ ।
दिनानुदिन कोरोना सङ्क्रमित बढिरहेको छ कारण के हो ?
लापरबाही नै हो । कोरोना भन्ने केही पनि होइन भन्नेहरूको भ्रमको पछि दौडिँदाको परिणाम हो । मानिसहरूले मास्क लगाउन, स्यानिटाइजर प्रयोग गर्न छोडे । यसैको परिणाम बढ्नु नै हो ।
कोभिड खोप लगाएका मानिसहरू पनि सङ्क्रमित हुन सक्छन् । तर, सिकिस्त हुँदैन । यद्यपि उनीहरूबाट अरूलाई भाइरस सर्न सक्छ ।
अहिलेको अवस्थामा लकडाउन गर्नुपर्छ कि पर्दैन ?
अहिलेको अवस्था लकडाउन गरिहाल्नुपर्ने अवस्था होइन । तर, आम मानिसलाई जनस्वास्थ्यका मापदण्ड पालनाका गर्नका लागि सुसूचित गराउनुपर्छ ।
नयाँ भेरियन्टलाई रोक्न सरकारले के के गर्नुपर्छ ?
पहिलो कुरा त सरकारले नेपाल भारत सीमामा निगरानी बढाउन जरुरी छ । साथै, विमानस्थलमा पनि कडाइ गर्नुपर्छ । यस्तै, रोगग्रस्त क्षेत्रबाट आएका शङ्कास्पद व्यक्तिलाई निगरानी गर्नुपर्छ । अहिले नेपालमा कोरोना सङ्क्रमित बढ्नुको कारण के हो ? त्यसलाई अनुसन्धान गरी कुन प्रजातिको हो भन्ने छुट्याउनुपर्छ ।
कोभिड खोप लगाएका मानिसलाई दोस्रो लहरले कत्तिको प्रभावित पार्न सक्छ ?
कोभिड खोप लगाएका मानिसहरू पनि सङ्क्रमित हुन सक्छन् । तर, सिकिस्त हुँदैन । यद्यपि उनीहरूबाट अरूलाई भाइरस सर्न सक्छ । त्यसैले कोभिड खोप लगाइसकेकाहरूले पनि पूर्ण रूपमा जनस्वास्थ्यका मापदण्ड पालना गर्नुपर्छ ।
आज सोनाम ल्होसारयसकारण मनाउन थालियो ल्होसार तामाङ समुदायको सांस्कृतिक पर्व सोनाम ल्होसारका अवसरमा सरकारले आज बिहिबार देशभर सार्वजनिक बिदा दिएको छ।समुदायले
एपी शर्माको संगीत र शब्दमा आधारित तथा कैसिलोको स्वर र प्रस्तुति रहेको नयाँ म्युजिक भिडियो “भ्यालेन्टाइन” सार्वजनिक भएको छ।मिस्टर जेसीडीको निर्देशनमा तयार यो म्युजिक भिडियोले प्रेमका भावनालाई आधुनिक शैलीमा प्रस्तुत गरेको छ। गीतको बोल “भ्यालेन्टाइन” प्रेम, रोमान्स र गहिरो भावनाको समायोजन हो । यसले भ्यालेन्टाइन डेको पर्खाइ मात्र नभई, प्रेमलाई दिन विशेष बनाउनेहरेक दिनको महत्त्वलाई व्यक्त गर्दछ। “फेब्रुअरीको पर्खाइ गर्न सक्दिन, मलाई माया गरिदेऊ” भन्ने गीतका शब्दहरूले प्रेमीहरूलाई आफ्नो भावनाहरूखुलस्त रूपमा व्यक्त गर्न प्रेरित गर्ने सन्देश दिन्छ। गीतमा प्रेम, वफादारी, र रोमान्सको भावना झल्किएको छ नाइजेरियामा छायांकन गरिएको भिडियोको भिजुअल प्रस्तुति गीतकै भावना अनुसारजीवन्त र कलात्मक छ। मुख्य भागहरूमा प्रेममा परेका मानिसहरूको भावनालाई प्रतीकात्मक रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ। म्युजिक भिडियोले उत्कृष्ट छायांकन र निर्देशनमार्फत प्रेम र रोमान्सलाई अझ रोचक बनाएको छ। भिडियोमा आधुनिक शैलीका शब्द र धुनलेयुवाहरूको मन जित्ने प्रयास गरिएको छ। गीत “एपी म्युजिक” युट्युब च्यानलमा उपलब्ध छ, जसले छोटो समयमा नै दर्शकहरूको मन जित्ने सम्भावना राख्दछ। “भ्यालेन्टाइन” गीतले प्रेमदिवसलाई अझ विशेष बनाउन प्रेरणा दिने अपेक्षा गरिएको छ। नेपाली डायस्पोराले अंग्रेजी गीत-संगीतमा पनि विश्वब्यापी प्रतिस्पर्धा गर्न सुरु गरेको यो एउटा सकारात्मक संकेत हो, जसले नेपाली कलाकारितालाईअन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा थप पहिचान दिलाउन मद्दत पुर्याउनेछ।
