अब बिरामी खोज्दै घरमै डाक्टर

एक दशकअघि कर्णालीका अस्पतालमा चिकित्सक भेटिने गरेका थिएनन् । कुनै घटनाको शव परीक्षण गर्न हप्ता दिन कुर्नुपर्ने अवस्था थियो । दुर्गमले परिचित कर्णाली अहिले चिकित्सा शिक्षा ‘डाक्टर’ पठाउने क्षमताको भएको छ ।

काठमाडौँको आँखाले कर्णाली दुर्गम भनिन्थ्यो र कर्णालीमा चिकित्सकदेखि कर्मचारी आउनै मान्दैन थिए । सरकारले कर्मचारीलाई कर्णाली सरुवा गरेमा कारबाही गरेको सम्झने र आफूलाई हीनताबोध गर्ने मानसिकता रहेको थियो ।

कर्णालीमा डाक्टर बस्न मान्दैनन् । डाक्टर नहुँदा कर्णालीवासी मृत्यु पर्खेर बसिराखेका छन् भन्ने सुनिन्थ्यो, ‘अहिले कर्णाली डाक्टर उत्पादन गर्ने कारखाना बन्दै छ ।

भक्तपुरका डा. रहिस कोजु जनरल ‘प्राक्टिस इमरजेन्सी मेडिसिन’ पढ्न कर्णाली आइपुगेका छन् । कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानले पहिलो वर्षदेखि पढाउन सुरु गरेको स्नातकोत्तर तहको डाक्टरी पढ्न जुम्ला आइपुगेका हुन् । चिकित्सा शिक्षा आयोगले कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा स्नातकोत्तर तहको पढाइका लागि पाँच जनाको कोटा दिएपछि गत चैत १ गतेदेखि उनी छात्रवृत्तिमा पढ्न आएका हुन् ।

महँगो शुल्क तिरेर सुविधा सम्पन्न ठाउँमा गएर चिकित्सा शिक्षा पढ्नुपर्ने कर्णालीको बाध्यता थियो । यो बाध्यता अब हट्यो । अब कर्णालीले चिकित्सक उत्पादन गरेर नेपालभर पठाउन सक्ने अवस्था देखाएको छ । यो कर्णालीको सुखद पक्ष हो । कर्णालीमै चिकित्सक पढाइ हुन थालेपछि कर्णालीका बासिन्दा निकै उत्साहित छन् ।

चिकित्सा शिक्षा आयोगले ‘जनरल प्राक्टिस इमरजेन्सी मेडिसिन’मा तीन, एनस्थेसिया एक, क्रिटिकल केयरमा एक र पेडियाट्रिक्समा एक जना पढ्न पाउने गरी कोटा पठाएको थियो । तीमध्ये अहिले जनरल प्राक्टिसमा दुई र एनस्थेसिया पढ्न एक जना भर्ना भएका छन् ।

कपिलवस्तुका डा. वेदकुमार चौधरी कर्णालीमा स्नातकोत्तर तहको डाक्टरी पढ्न पाउँदा निकै खुसी छन् । उनले भने– ‘कर्णालीमा पहिलो ब्याज पढाइ हुन थालेको हो । यो ब्याच निकै राम्रो हुनेछ । सुगमबाट दुर्गम कर्णालीको स्वास्थ्य अवस्था हेर्दा निकै कहालीलाग्दो देखिन्छ । कर्णालीले डाक्टरी पढाउन थालिसक्यो । कर्णालीमा पढेर कर्णालीमै स्वास्थ्य सेवा दिने धोको छ ।’ उनले भने, ‘हामी कर्णालीमै पढ्छौँ । अवसर पाएसम्म कार्यक्षेत्र पनि कर्णालीमै बनाउने छौँ ।’

यहाँ उत्पादित डक्टरले जस्तोसुकै दुर्गम क्षेत्रमा पनि सहजैरुपमा काम गर्न सक्नेछन् । अब बिरामी डाक्टर खोज्दै आउने होइन । डाक्टर बिरामी खोज्दै जाने र व्यावसायिक मर्यादालाई पालना गर्ने जनशक्ति उत्पादन हुनेछ ।

यस्तै डा. ललितसिंह धामी दार्चुलादेखि कर्णालीमा पढ्न आए । धामी भन्छन्, ‘कर्णाली स्वास्थ्य सेवा, स्वास्थ्य शिक्षा र अनुसन्धानका हिसाबले निकै अगाडि बढ्नेछ ।’

तत्कालीन कर्णाली अस्पतालबाट सेवा सुरु भएको कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान क्लिनिकल सेवा हुँदै अहिले स्वास्थ्य क्षेत्रका रूपमा निकै ठुलो फड्को मारिसकेको छ । स्नातक तहको डाक्टरी पढाई कर्णालीको विकासको कोसेढुङ्गा भएको प्रतिष्ठानका शिक्षाध्यक्ष डा. निरेश थापाले जानकारी दिए ।

कर्णालीमा डाक्टर बस्न मान्दैनन् । डाक्टर नहुँदा कर्णालीवासी मृत्यु पर्खेर बसिराखेका छन् भन्ने सुनिन्थ्यो, उनले भने, ‘अहिले कर्णाली डाक्टर उत्पादन गर्ने कारखाना बन्दै छ । डाक्टर रोजेर कर्णालीवासीले उपचार सेवा पाउँदै छन् भने अन्यत्रका डाक्टर समेत थप स्वास्थ्य शिक्षा हासिल गर्न कर्णालीमै आउन थालेका छन् ।’

अहिले पाँच सिट पाएका छौँ । आगामी वर्षमा १० देखि १५ विद्यार्थीसम्म भर्ना लिन सक्ने अवस्थामा पुग्ने छौँ । यहाँ उत्पादित डक्टरले जस्तोसुकै दुर्गम क्षेत्रमा पनि सहजै रुपमा काम गर्न सक्नेछन् । अब बिरामी डाक्टर खोज्दै आउने होइन, डाक्टर बिरामी खोज्दै जाने र व्यावसायिक मर्यादालाई पालना गर्ने जनशक्ति उत्पादन हुनेछ । (रासस)