घरभित्रै सुरक्षित छैनन् महिला

चन्दननाथ नागरपालिका–१ ललिचौरकी सुनिता कामी श्रीमान र सासुबाट पीडित महिला हुन् । उनी २२ वर्षकी भइन् । तातोपानी गाउँपालिकामा जन्मिएकी उनले १७ वर्षको उमेरमा ललिचौरका लोकेन्द्र कामीसँग भागी विवाह गरेकी थिइन् । उनको तीन वर्षीया छोरी छ । सुनिताबाट एक छोरी जन्मिएपछि उनका श्रीमान लोकेन्द्रले चन्दननाथ– १० कि सुचना कामीसँग दोस्रो बिहे गरे । उनले दोस्रो बिहे गरेकी सुचनाबाट पनि एक छोरी जन्मिएकी छन् ।

लोकेन्द्रकी जेठी श्रीमती फेरि गर्भवती भइन् । उनलाई लोकेन्द्रले एउटा कोठामा छुट्याएर राखेका छन् । अहिले सुनिताको साथमा तीन वर्षकी छोरी छ । उनको पेटमा ८ महिनाको गर्भ पनि छ । उनमाथि श्रीमानबाट मात्र होइन सासुबाट पनि सहयोग छैन ।

चन्दननाथ नगरपालिका ६ की कल्पना शाही (रावल ) पनि घरेलु हिंसा पीडित महिला हुन । उनी अपांगता भएकी व्यक्ति हुन । उनका दुवै खुट्टाको टेक्ने भाग छैन ।

तर, उनीसँग अपाँगताको परिचय खुल्ने कुनै प्रमाणपत्र र नागरिकता पनि छैन । आफू तीन महिनाकी हुँदा आमा बितेको बताउने उनलाई आफ्नो उमेरसमेत थाहा छैन । आमा बितेपछि बुबाले सौतेनी आमा भित्र्याए ।

‘जन्म दिने आमा बितेपछि बुबाले अर्की श्रीमती ल्याउनुभयो । उपचार गर्ने कोही भएन । आमा बितेपछि घरमा स्यारसुसार गर्ने कोही भएन । त्यही बेलामा चुलोमा खुट्टा पोल्यो । तर, उपचार गर्न नपाउँदा खुट्टाको टेक्ने भाग नै छैन,’ उनले भनिन्, ‘सौतेनी आमाको किचकिचले सौतामाथि नै बिहे गरेँ ।’

दुई छोरा जन्माएकी कल्पनालाई अहिले श्रीमान र सौताबाट बेवास्ता गर्न थालेका छन् । उनी सुत्केरी भएको एक महिना पूरा भएको छ । बच्चाको स्वास्थ्य अवस्था बिग्रिएपछि अहिले उनी बच्चासहित कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान अस्पतालको शैयामा छन् ।

कर्णबहादुर रावलले कुइरी रावलसँग बिहे गरेको २० वर्ष सम्म सन्तान नजन्मेपछि जेठी श्रीमतीले नै कल्पनालाई फकाएर विवाह गराएकी हुन् ।

उनले ४६ वर्षीय कर्णबहादुरसँग विवाह गरेको दुई वर्ष भएको छ । दुई छोरा जन्माएकी कल्पनालाई अहिले श्रीमान र सौताबाट बेवास्ता गर्न थालेका छन् । उनी सुत्केरी भएको एक महिना पूरा भएको छ । बच्चाको स्वास्थ्य अवस्था बिग्रिएपछि अहिले उनी बच्चासहित कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान अस्पतालको शैयामा छन । बच्चा जन्माउनकै लागि आफूसँग विवाह गरेको र बच्चा जन्मिएपछि श्रीमानले हेला गरेको उनको गुनासो छ । अहिलेसम्म नागरिकतासमेत नबनाइदिएको उनी बताउँछिन् ।

महिला हिंसामा परेका यी प्रतिनिधि पात्र मात्र हुन् । जुम्लामा हुने महिला हिंसाको घटनामा बढी श्रीमानकै संलग्नता पाइएको छ । कूल हिंसा प्रभावितमध्ये ५१ प्रतिशत महिला आफ्नै श्रीमान पीडित हुने गरेका तथ्यांक छ । सो तथ्यांकअनुसार १९ प्रतिशत आफ्नै परिवारका सदस्यबाट, १८ प्रतिशत छिमेकीबाट, सात प्रतिशत आत्मीय व्यक्तिबाट महिला हिंसामा पर्ने गरेका छन् ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालयको महिला तथा बालबालिका सेवा केन्द्रको तथ्यांकमा २०७६ देखि हालसम्म घरेलु हिंसाका मात्र ९८ वटा उजुरी परेका छन् । प्रहरी निरीक्षक तथा सुचना अधिकारी युवन चौधरीले हिंसा गर्नेहरू सबैभन्दा बढी श्रीमान् र घरपरिवारका सदस्य रहेका बताए ।

घरेलु हिंसामा परेका महिलाहरूले आत्महत्या गर्न थालेका देखिन्छ । २०७५/७६ मा ११ वटा, २०७६७७ मा नौवटा, २०७७/७८ मा १४ वटा र चालु आर्थिक वर्षमा तीनवटा । तीन वर्षयता ३७ वटा घरेलु हिंसामा परेका महिलाले आत्महत्या गरेको तथ्यांक प्रहरीसँग छ ।

यो पनि…
तेजाब आक्रमणमा परेकी मुस्कान खातुनको बायोपिक बन्ने
शान्तीको जीवनमा अशान्ति ल्याउँदै क्रसर