English

बाजेको सम्झनामा सगरमाथा चढ्दै तेन्जिङ

‘हजुरबुबाको आत्मा सगरमाथामै छ जस्तो लाग्छ’


आरोहणको इतिहासमा आङरिता शेर्पा विश्व लोकप्रिय कीर्तिमानी आरोही हुन् । कृत्रिम अक्सिजन बिनै १० पटकसम्म सगरमाथा आरोहण गरेका शेर्पा हिउँचितुवाको उपनामले चर्चित छन् ।

हिउँदयाममा बिना कृत्रिम अक्सिजन सगरमाथा आरोहण गर्ने पहिलो आरोही पनि उनै हुन् । सन् २०२० सेप्टेम्बर २१ मा उनले संसारबाट सदाका लागि बिदा लिए । ७२ वर्षको उमेरमा उनको बौद्ध, जोरपाटीस्थित छोरी डोल्मा शेर्पाको निवासमा देहावसान भएको थियो । यिनै आरोहीको सम्मानमा उनका नाती तेन्जिङ जाङ्बु शेर्पा यतिबेला सगरमाथा आरोहणको तयारीमा अहोरात्र जुटेका छन् ।

तेन्जिङले हजुरबुवाको नाम र कामको महत्व एवम् गरिमा दुबै बुझेका थिएनन् । उनलाई हजुरबुवा प्रख्यात छन् भन्ने थाहा थियो तर के कामले र कस्तो प्रकारले प्रख्यात भन्ने अड्कलसम्म थिएन ।

आङरिताका माइला छोरा छेवाङ दोर्जे शेर्पा र बुहारी पासाङ फुटी शेर्पाका जेठा छोरा हुन् २२ वर्षिय तेन्जिङ जाङ्बु शेर्पा । सोलुखुम्बुको खुन्दे अस्पतालमा जन्मेका तेन्जिङ विगत १५ वर्षदेखि अमेरिकाको क्यालिफोर्नियास्थित सन्नी भेल सहरमा बस्दै आएका छन् । हजुरबुवाको स्वर्गारोहण पछि भने उनी नेपाल आएका थिए । ‘हजुरबुवा लकडाउनबीचै बित्नुभएको थियो । हाम्रो ड्याडीको नेपाल आउन भिसा मिलेन । त्यतिबेला कार एक्सिडेन्टमा परेर मैले दाँत गुमाएको थिएँ,’ उनले भने, ‘स्वास्थ्यकै कारणले मेरो भिसा सजिलै मिल्यो । ड्याडीले नेपाल आउन नपाउँदा असाध्यै चित्त दुखाउनु भयो अनि उहाँको साटो म आएँ ।’

त्यतिबेलासम्म तेन्जिङले हजुरबुवाको नाम र कामको महत्व एवम् गरिमा दुबै बुझेका थिएनन् । उनलाई हजुरबुवा प्रख्यात छन् भन्ने थाहा थियो तर के कामले र कस्तो प्रकारले प्रख्यात भन्ने अड्कलसम्म थिएन । तेन्जिङका बुवा छेवाङ दोर्जेले पनि ६ पटक सगरमाथा आरोहण गरिसकेका छन् भने दोलखाको रोल्वालिङमा जन्मेकी उनकी आमा पासाङ फुटी शेर्पा टासी लाप्चा पासमा भारी बोकेर ओहोरदोहोर गर्थिन् । अझ उनका मावली मामाहरु सबै, सगरमाथालगायतका थुप्रै हिमाल दर्जनौंपटक आरोहण गरिसकेका कीर्तिमानी आरोही हुन् । आरोहीहरुको बीच जन्मेर पनि तेन्जिङ भने आरोहण, हिमाली जनजीवन र त्यहाँको दुःखका बारे अनभिज्ञ थिए ।

सुरु–सुरुमा तेन्जिङ सबैले गोरखा दक्षिण बाहुको नाती भनेर बोलाउँदा अप्ठ्यारो मान्थे । जब तत्कालिन राजा विरेन्द्र वीर विक्रम शाहदेवद्वारा गोरखादक्षिण बाहु र त्रिशक्तिपट्टजस्तो गरिमामय विभूषणबाट सम्मानित एक मात्र आरोही उनकै हजुरबुवा भएको बुझे । उनको छाती गर्वले फुल्थ्यो ।

गत वर्ष नेपाल आएका तेन्जिङले आफ्ना हजुरबुवा, बुबा र आमाले कर्म गरेको बाटो पछ्याउने निधो गरे र जीवनमै पहिलोपटक ट्रेकिङ गर्दै आफ्नो पुख्र्यौली घर गाउँ हिलाजुङ पुगे । मामाघर रोल्वालिङ उपत्यकाको अन्तिम मानववस्ती ना गाउँ (४२००मि.), छुगिमा (४९२० मि.) जाबो–डेभिड लामा बिवाक (५०५० मि.), टासी लाप्चा (५७५५ मि.), थेंबो (४२३० मि.), थामे (३८०० मि.) र नाम्चे (३७५० मि.) हुँदै उनले आफ्नो गाउँ हिलाजुङ (२७०० मि.) को अत्यन्तै कठिन यात्रा पूरा गर्दा उनले हजुरबुवा बारे थुप्रै रोचक कथाकहानीहरु सुने । काकाहरुले हजुरबुवा आङरिता शेर्पा त्यतिबेलाका नामुद बलियो शेर्पा भएको र एकैदिनमा हिलाजुङस्थित घरबाट सगरमाथा आधारशिविर पुगेको कुरा सुनाए । साथै, कञ्चनजंघा एकपटक, चोयु ४ पटक तथा धौलागिरी ४ पटक गरी हरेक हिमाल बिना अक्सिजन नै आरोहण गरेकाजस्ता अपत्यारिला आरोहणका कथा सुन्दा उनलाई सगरमाथा आधारशिविरसम्म यात्रा गर्ने हुटहुटी चल्यो ।

सुरु–सुरुमा तेन्जिङ सबैले गोरखा दक्षिण बाहुको नाती भनेर बोलाउँदा अप्ठ्यारो मान्थे । जब तत्कालिन राजा विरेन्द्र वीर विक्रम शाहदेवद्वारा गोरखादक्षिण बाहु र त्रिशक्तिपट्टजस्तो गरिमामय विभूषणबाट सम्मानित एक मात्र आरोही उनकै हजुरबुवा भएको बुझे । उनको छाती गर्वले फुल्थ्यो । हिलाजुङबाट डिङबोचे (४४१० मि.), गोरकशेप (५१६४ मि.) हुँदै सगरमाथा आधार शिविर (५३५० मि.) सम्म पुग्दा त्यहाँको जनजीवन र हिमाली सौन्दर्यले मन्त्रमुग्ध भइसकेका थिए उनी । बाटोमा हिंड्ने बटुवा, भरिया, कुल्लीदेखि अग्रज स्वदेशी विदेशी आरोहीहरुले आफ्ना हजुरबुवालाई सम्मान गरेको र सबैले उनलाई हिउँचितुवाको नाती भनेर माया गर्दा हजुरबुवाप्रतिको अपार माया र असीमित सम्मानले उनको मन मस्तिष्क पूरै निथ्रुक्क भिजिसकेको थियो ।

अहिले तेन्जिङ जाङ्बु शेर्पा २०२२ को वसन्त ऋतुमा सगरमाथा आरोहणार्थ आर्थिक सहयोग संकलन गर्दैछन् । उनले सहयोगका निम्ति देशविदेशमा रहेका हिमालप्रेमी सबै जनमनसमक्ष आह्वान पनि गरेका छन् ।

सगरमाथाको काखमा जन्मे–हुर्केका सगरमाथामै कर्म गरेर गरिबीबाट माथि उठेका विश्वचर्चित उनका हजुरबुवा आङरिताबाट उनी यतिधेरै प्रभावित थिए कि अन्ततः उनले हजुरबुवाको सम्मानमा सगरमाथा आरोहण गर्ने निर्णय गरे । ‘हजुरबुवाको आत्मा सगरमाथामै छ जस्तो लाग्छ । सगरमाथाको टुप्पोबाट हजुरबुवालाई अन्तिम बिदाइ गर्नेछु,’ उनी भन्छन्, ‘एउटा आरोही हजुरबुबाका लागि नातीले माया पोख्ने बाटो यही हो जस्तो लाग्छ । सायद यही नै मेरो श्रद्धान्जली हुनेछ ।’

अहिले तेन्जिङ जाङ्बु शेर्पा २०२२ को वसन्त ऋतुमा सगरमाथा आरोहणार्थ आर्थिक सहयोग संकलन गर्दैछन् । उनले सहयोगका निम्ति देशविदेशमा रहेका हिमालप्रेमी सबै जनमनसमक्ष आह्वान पनि गरेका छन् । उनको तीनओटा मुख्य लक्ष्यमध्ये हजुरबुवाको सम्मानमा सगरमाथा आरोहण गर्नु, आरोहणलाई डकुमेन्टेसन गर्नु र हजुरबुबाको सम्झनामा उहाँको जन्मस्थलमा संग्रहालय निर्माण गर्नु रहेका छन् ।

भिडियो :



सम्बन्धित खबरहरु

गायक प्रमोद खरेलको सुमधुर आवाजमा सजिएको “बेग्लै खुशी” बोलको म्युजिक भिडियो ओएसआर  डिजिटल युट्युब च्यानलमा सार्वजनिक भएको छ। प्रेमिल शैलीको

‘सेलिब्रेसन इन स्प्लेन्डर’ थिम अन्र्तगत हङकङमा आयोजित सांस्कृतिक कार्यक्रममा नेपालले समेत आफ्नो प्रस्तुति दिएको छ । २० भन्दा बढी एसियाली

लमजुङ सेवा समिति हङकङले मर्स्याङदी नाईटको आयोजना गर्ने भएको छ । कार्यक्रम डिसेम्बर २२ का दिन युङ लङ थियटरमा हुनेछ

अमेरिकाको ४७ औं राष्ट्रपतिमा रिपब्लिकन उम्मेदवार डोनाल्ड ट्रम्प फेरि निर्वाचित भएका छन् ।  ट्रम्पले डेमोक्र्याटिक्स पार्टीकी उम्मेदवार कमला ह्यारिसलाई पराजित