जीवनको अन्त्यमा याद आउनेछ

सन्त लाखा भारतको राजस्थानस्थित एउटा गाउँमा घुमिरहेका थिए । कसैले भिक्षा दिए खान्थे । उनलाई भोक लागेन । मानिसहरूले यसबारे सोध्दा भन्थे, ‘बिहान गीता पढ्छु र बेलुका विष्णु सहस्रनाम पढ्छु । यसले मेरो पेट भर्छ । तैपनि कसैले भिक्षा दिए भने म आफ्नो भौतिक पेट भर्छु ।’

लाखा एकदिन घरबाहिर घुमिरहँदा एउटी महिलाले छोरालाई भनिरहेकी सुने, ‘जाऊ, साहुजी मरिसके, गाउँमा खबर छ । त्यसैले तिमी गएर हेर साहुजी स्वर्गको बाटोमा गयो कि नर्कको बाटोमा गयो ।’

यो सुनेर सन्त लाखा स्तब्ध भए । उनले सोचे यो महिलाले आफ्नो छोरालाई मरेर गएको साहुजी स्वर्ग गएको छ वा नर्कमा जान्न पठाइरहेकी छे ।

केही समयपछि छोरो आयो र आमालाई भन्यो, ‘साहु नर्कमा गएको छ ।’ यो सुनेर सन्त लखा झनै स्तब्ध भए । उनी भित्र गएर महिलालाई सोधे, ‘तपाईंमा यो ज्ञान कहाँबाट आयो ? तपाईंको छोरालाई पनि थाहा छ, को स्वर्ग गएको छ र को नर्क गएको छ । म तपाईंलाई सलाम गर्छु ।’

ती महिलाले भनिन्, ‘तिमी भिक्षु हौ । को कता गएको छ भनेर सजिलै थाहा पाउन सकिन्छ । मान्छेको मृत्यु भएपछि मान्छेले उसको पछाडि आलोचना गर्छ । उसको कर्म सम्झन्छ तब बुझ्छ त्यो मान्छे नर्कमा गयो । मर्ने मानिसको जयजयकार भयो भने स्वर्ग गएको सम्झनुहोस् । सेठको मृत्युपछि सबैले उनको आलोचना गरिरहेका थिए, किनभने उनले आफ्नो जीवनमा कुनै राम्रो काम गरेनन् । अरूको शोषण गरे, त्यसैले ऊ नरकमा गयो । मेरो छोरालाई पनि यी कुराहरू थाहा छ । सन्त लाखाजीले महिलालाई भने, ‘आज तपाईंले धेरै राम्रो कुरा सुनाउनु भयो । मान्छेले राम्रो कर्म गरे स्वर्ग पाउँछ ।’

सन्देश

मर्ने व्यक्तिको बारेमा जे पनि भनिन्छ त्यो व्यक्तिले राम्रो कर्म गरेको छ वा छैन भन्ने निर्णय हुन्छ । जीवनमा राम्रो कर्म गर । जीवनको अन्त्यमा राम्रो कर्म मात्र याद आउनेछ ।

यो पनि…
अहंकारी शिष्य देखेर गुरुले गरे यस्तो काम
बिहान ब्रस नगरी पानी पिउँदा के हुन्छ ?