शिवको तपस्या तोड्न कामदेवले के गरे ?
वसन्त सुरु हुन लागेको छ । चैत–वैशाख महिनालाई वसन्त ऋतु भन्छिन । यसलाई ऋतुराज भनिन्छ । वसन्त ऋतुको आगमनमा होली पर्व मनाइन्छ ।
पुरानो जमानामा वसन्त ऋतुको आगमनमा फूलबाट बनेका रङ उडाएर पर्व मनाउने गर्दथे । यही कारण रङले होली खेल्ने चलन सुरु भएको हो । कामदेवकै कारणले वसन्त ऋतुको उत्पत्ति भएको हुनाले यसलाई कामदेवको पुत्र पनि मानिन्छ । गीतामा श्रीकृष्णले ऋतुहरूमा म वसन्त हुँ अर्थात वसन्त ऋतुलाई श्रीकृष्णको स्वरूप मानिएको बताएका छन् ।
पण्डित मनिष शर्माका अनुसार होलीको चारैतिरबाट वसन्त ऋतुको प्रभाव सुरु हुन्छ । वसन्त ऋतुमा चिसो हावा चल्न थाल्छ, मौसम रमाइलो हुन्छ, रुखमा नयाँ पातहरू आउन थाल्छन्, तोरीको खेतमा पहेँलो फूल फुल्छन्, आँपका रुखहरू फुल्न थाल्छन् । चारैतिर प्रकृतिका अचम्मका रङहरु देखिन्छन् । यही रमणीय वातावरणका कारण वसन्त ऋतुलाई ऋतुराज भनिन्छ ।
वसन्त ऋतुसँग सम्बन्धित कथा
शिव पुराणका अनुसार देवी सतीले आफ्ना पिता दक्षको हवन कुण्डमा हाम फालेर आफ्नो शरीर त्यागिन् । यसपछि सतीको वियोगमा शिव ध्यानमा बसे । सतीको वियोगमा शिव ध्यानमा बसेको भन्ने तारकासुरलाई थाहा थियो ।
शिवको ध्यान तोड्न असम्भव छ र उनले अर्को विवाह पनि गर्दैनन् भन्ने पनि तारकासुरलाई थाहा थियो । त्यसबेला तारकासुरले तपस्या गरे र ब्रह्माजीलाई प्रसन्न गरे । जब ब्रह्माजी प्रकट भए तारकासुरले वरदान मागे कि शिवजीको पुत्रले मात्र उनलाई मार्न सक्छ यस्तो वरदान दिनुहोस् । ब्रह्माजीले तारकासुरलाई यो वरदान दिएका थिए ।
ब्रह्माजीको वरदानले तारकासुरले सबै देवताहरूलाई परास्त गरेर स्वर्ग खोसे । तारकासुरको अत्याचारले देवता, ऋषि र मानवहरू व्याकुल भए । सबै देवता र ऋषिहरू विष्णुकहाँ पुगे । ब्रह्माको वरदानका कारण विष्णुले पनि तारकासुरलाई मार्न सकेनन् ।
सबै देवताहरूले सोचे कि कुनै न कुनै रूपमा शिवलाई विचलित गर्नुपर्छ र उनीसँग फेरि विवाहको लागि प्रार्थना गरे । देवताहरूले शिवको ध्यान विचलित गर्ने काम कामदेवलाई दिए । कामदेवले शिवको तपस्या तोड्नको लागि वसन्त ऋतुको सृष्टि गरे ।
वसन्तको रमाइलो मौसममा कामदेवले शिवलाई काममा बाण हाने जसका कारण शिवको ध्यान भंग भयो । ध्यान हराएपछि शिव क्रोधित भए र तेस्रो नेत्र खोले र कामदेवलाई जलाएर खरानी गरे । जब शिवको क्रोध शान्त भयो देवताहरूले तारकासुरको बारेमा भने ।
कामदेवकी पत्नी रतिले कामदेवलाई पुनर्जीवित गर्न शिवसँग प्रार्थना गरिन् । त्यसपछि शिवले सतीलाई द्वापर युगमा श्रीकृष्णका पुत्र प्रद्युम्नका रूपमा कामदेवको पुनः जन्म हुने वरदान दिए । यसपछि शिवको विवाह माता पार्वतीसँग भयो । विवाहपछि कार्तिकेय स्वामीको जन्म भयो र कार्तिकेयले तारकासुरलाई मारेका थिए ।
यो पनि…
ठूलो काम गर्दा अवश्य सल्लाह लिनुहोस्
बिहान ब्रस नगरी पानी पिउँदा के हुन्छ ?